Amsterdam verandert
‘Goddank!’, zou ik zeggen
Want als alles bij het oude blijft..
Geen grens meer te verleggen..
Dan wordt de stad dor en kaal
Een suf aflopend verhaal
Nee, de stad zal niet bezwijken
Onder de bakfiets van de rijken
Of de yoga-praktijken
In veryupte wijken
Dus hou op met zeiken
Over hoe het vroeger was

Dit zou het muzikaal-ritmisch gebrachte spoken word antwoord kunnen zijn op de voordracht van Robbie Wallin op de eerste avond van het spoken word festival Omdat jij het bent in het Amsterdamse Theater Bellevue. Wallin deed daar een stukje uit zijn voorstelling Bakfiets, waarin hij zonder omhaal vertelt wat er allemaal fout gaat in Amsterdam, met de bakfiets als het symbool van de neergang van zijn Amsterdam. Soms heel grappig, maar hij spreekt zichzelf nogal eens tegen als het gaat om de nieuwkomers en de nieuwe fenomenen in de stad, waardoor de kracht uit zijn verhaal wegsijpelt.

Omdat jij het bent is een initiatief van het Amsterdams Kleinkunst Festival en Luan Buleshkaj, die vorig jaar furore maakte op de finaleavond van het AKF met zijn voorstelling Leeuwenkind. De innemende podiumpersoonlijkheid met Albanese roots uit de Amsterdamse volkswijk De Baarsjes is een woordkunstenaar, die deze poëzierichting breed opvat. Op elke avond van het vijfdaagse festival, dat door Buleshkaj wordt gepresenteerd, wordt met zeer uiteenlopende gasten steeds een ander thema behandeld, zoals Curaçao of de taal van de muziek.

Op de openingsavond, die in het teken stond van Amsterdam, waren de Iraans-Amsterdamse schrijfster Sholeh Rezazadeh, de Marokkaans-Amsterdamse storyteller Fouad Lakbir, de Surinaams-Amsterdamse muzikanten broer en zus Cheyenne Toney en Guillano Herdigein en de Amsterdams-Amsterdamse acteur-cabaretier Robbie Wallin te gast.

Spoken word of woordkunst wordt meestal geassocieerd met de hiphop-scene in New York, maar is in feite zo oud als de weg naar Rome. Als we iets dichter bij onze tijd en huis blijven dan horen Simon Vinkenoog, Johnny de Selfkicker en Jules Deelder ook in dat genre. In de VS van voor de hiphop kun je namen als Jack Kerouac, Allen Ginsberg, Jim Morrison van The Doors en zelfs Muhammad Ali noemen, die voor elk gevecht zijn zegje op rijm deed tegenover de pers.

Zelfs mensen die misschien vanwege het ruige imago niet zoveel met deze woordkunst hebben, werden meegezogen door de bijna hemelse en toch scherp maatschappelijke voordracht The Hill we climb van Amanda Gorman bij de inauguratie van president Joe Biden. Op de Dam op vijf mei kregen we een Hollandse variant te horen van de 19-jarige Amara van der Elst: ‘Waar woorden tekortschieten, raakt de waarheid het hardst.’

De meest ‘traditionele’ spoken word voordracht in Bellevue kwam van Sholeh Rezazadeh. Zij beschreef een tocht door de stad met zoveel opgewekte spanning en muzikaal ritme dat je bijna het theater zou willen verlaten om alles zoals zij te zien en te voelen. Zij las vervolgens een fragment voor uit haar bejubelde poëtische debuutroman De hemel is altijd paars, waarin zij mooi duidelijk maakt dat je bij een zonsopkomst in Amsterdam hetzelfde kan voelen als een zonsopkomst in haar geboortestad in Iran.

Buitengewoon geestig en ontroerend was het vers van de pers verhaal van Fouad Lakbir (die tot schrik van Robbie Wallin een bakfiets bleek te hebben) over de band met zijn vader. Die relatie kreeg een enorme knauw toen hij als jong jochie zijn vader hielp bij zijn schoonmaakwerk in een kantoorgebouw en een mooie pen uit de directeurskamer in zijn zak had gestoken.

Luan Buleshkaj, die de onderdelen over ‘het centrum van het universum’ soepeltjes en enthousiast aan elkaar praatte had zijn gasten vooral uit zijn eigen kring gehaald. Lakbir is een oud huisgenoot en zangeres Toney, die de avond afsloot met haar broer op gitaar, zijn zangdocent.

De muzikale slotact werd met een spetterende freestyle door Buleshkaj geïntroduceerd. Guillano Herdigein en zijn zus met een verfijnd schurende stem barstten van de energie na de lange lockdown zonder optreden en waren bijna niet van het podium weg te slaan. Maar dat was allerminst een ramp, want zij kregen het (helaas in bescheiden getale opgekomen) publiek van de stoel. Waarschijnlijk zal zelfs Cristiano Ronaldo vrolijk geworden zijn van Herdigein met zijn bruisende ode aan het blikje Cola.

Foto: Peter Furtula