Vogels kwetteren, blauw licht schijnt, een nieuwe dageraad breekt aan. Het openingstafereel van The Rite is hoopgevend, maar al gauw kantelt de sfeer. Project Zahira | Dance Theater schetst een benauwend doch adembenemend beeld over femicide, uitgevoerd door twee daadkrachtige danseressen.

Wie vooraan zit, ziet ze meteen: de rode led-cijfers in een vierkant blok. Ze tellen af, van 5 naar 0. Links en rechts van de speelvloer staan noodknoppen opgesteld. Het duo danst, het publiek verroert zich niet. Niemand grijpt in.

In een wervelend duet gaan Rosalie van Wamel (leider) en Ivana Berkhout (volger) de strijd met elkaar aan. Al begint het anders: warm, liefdevol haast. Berkhout springt in Van Wamels armen, vouwt zich als een slingeraapje om haar middel. Dan weer wordt ze opgetild en rondgezwierd. De choreografie is er eentje van lijf tegen lijf, pure versmelting. Samen creëren de vrouwen een oceaan om in te verdrinken, golven van adoratie overspoelen elkaar. Zo mooi, zo alles overdonderend, zoiets heb je nog nooit gevoeld.

Zoals met alles komt daar een eind aan.

The Rite van choreograaf Zahira Mous is niet zomaar een verhaal. De voorstelling zoomt in op een toxische periode uit haar geschiedenis. Dertig jaar is ze wanneer ze afreist naar Brazilië. Een land waar ze graag komt en naartoe vertrekt om haar misbruikverleden onder ogen te komen. Mous vertrekt naar het dorpje Abadiânia om zich te voegen bij de 76-jarige Braziliaanse gebedsgenezer João Teixeira de Faria. Hij blijkt later honderden vrouwen misbruikt te hebben.

De choreografie verplaatst zich over het hele podium, van diagonale lijnen tot pirouettes en veel spannend vloerwerk. De danseressen verliezen elkaar zelden uit het oog. In een stuk dat beklijft kopiëren ze elkaars bewegingen, klimmen steeds hoger op de blokken in het decor. Aangekomen bij het voetstuk bestaat er geen andere mogelijkheid dan er af te donderen.

In een ander gedeelte sleept het tweetal elkaar ruig over de vloer. Het BDSM-ballet dat volgt mondt uit in een klassiek aantrek- en afstootconcours en verwijst incidenteel naar een Pina Bausch-achtig bewegingspalet. Nekbijten wordt afgewisseld met elkaar neerdrukken, erotisch sumoworstelen met machtspelletjes. Let je niet op, dan sta je 1-0 achter.

Het lichtontwerp van Natasja Giebels, veel paars en rood, geeft het stuk een onheilspellende ondertoon, maar laat in samenspel met de rookmachine, de toeschouwers soms minutenlang in onzekerheid tasten doordat de dansers verdwijnen. Maar misschien is dat precies wat de choreografe nastreeft: jezelf kwijtraken aan een giftig figuur moet voelen als verdrinken.

The Rite verbeeldt op verbluffende wijze de relatie met een klassieke narcist. Als jij niet doet wat ik zeg, speel ik een spelletje met je. Mentaal en fysiek kleed ik je helemaal uit. Zo lang tot er niks, maar dan ook niks meer van je over is. En als je dan eindelijk kapot bent, loop ik honend weg, kijk niet meer naar je om. Dat alles verpakken Mous en haar dansers in veertig zinderende minuten. Ze laten je stikken, maar openen eveneens je ogen.

Foto: Sjoerd Derine

(Disclaimer: Zahira Mous schrijft ook voor Theaterkrant)