Peep Performance: The Rave, de nieuwe voorstelling van Annica Muller, heeft de vorm van een collectief ritueel waarin een vrije beleving van seksualiteit gevierd wordt.

Bij aankomst in Theater Bellevue mogen we via een zijdeur naar binnen. Daar komt het publiek terecht in een ontspannen ruimte waar thee wordt geserveerd, en waar de performers ons welkom heten. De kostuums van Saskiarocks hebben iets weg van fetish gear: konijnenoren, veel latex, riemen. De insteek van Peep Performance: The Rave is meteen duidelijk, het wordt een avond waarin de collectieve beleving van seksualiteit centraal staat.

Die collectiviteit wordt aan het eigenlijke begin van de performance echter meteen geproblematiseerd. We worden een andere ruimte ingeloodst, waar de speelvloer door hekken is omringd; wij mogen ieder achter een spiekgaatje in de hekken plaatsnemen, en krijgen zo dus de rol van voyeur. De duistere elektrobeats van Robert Dender en Harold Koopman (Knipøg) vullen de ruimte, en door het kijkgaatje zien we de performers in een kluwen, middenin op de speelvloer.

De choreografie die volgt is er in eerste instantie een van grote tederheid en care. In de eerste scènes raken de dansers elkaar nauwelijks aan, en verbinden ze zich in mantra’s die het midden houden tussen zelf-affirmatie en spiritualisme. Naarmate de voorstelling vordert neemt de fysieke intimiteit tussen hen toe, kleden ze zich langzaam uit en wordt de sfeer erotischer.

Je positie als toeschouwer voelt daarbij dubbel. Als iemand die wel kijkt, maar niet gezien wordt, voel je je een buitenstaander; aan de andere kant levert het voyeurisme van de voorstelling zijn eigen intimiteit op. De performers slagen er goed in om het gevoel te geven dat ze eerder voor hun eigen plezier dan voor het genot van de passieve toeschouwers bezig zijn, en spelen ook met de verhoudingen door af en toe naar het hek te lopen en het publiek van dichtbij te bekijken, en tot een lach te verleiden. Zo komt de (machts)relatie tussen toekijken en deelnemen centraal te staan.

Dan gebeurt er echter iets dat de verhoudingen totaal op hun kop zet: de performers tillen de hekken een voor een weg, waardoor het scherm tussen toeschouwers en spelers volledig wegvalt. Met hoge energie verleiden de spelers het publiek vervolgens om hun eigen lichaam in de strijd te gooien – vanaf de zijkant weliswaar, door op de muziek mee te dansen en in de rave op te gaan. Ondertussen wordt de choreografie heftiger; waar Merel Severs en Adina Macpherson in het eerste deel in een tedere scène van voorzichtige aanraking verwikkeld waren, worstelen ze nu fel met elkaar. Zo zorgt Peep Performance: The Rave ervoor dat de blik op seksualiteit van de voorstelling niet eenzijdig is, en roept het ook gedachten op over de rol die pijn, macht, onderwerping en overheersing in seksualiteit kunnen spelen – zonder dat daarbij de sterk seks-positieve insteek van de voorstelling verloren gaat, omdat alles binnen de grenzen van wederzijdse instemming blijft vallen.

Het verwijderen van de hekken, en de transformatie van voyeur naar deelnemer, heeft ook een bevrijdende uitwerking op de kijker. Die wordt uit zijn veilige positie als ‘seksconsument’ getrokken en gevraagd om diens eigen lichaam op het spel te zetten. Dat dat veel meer als een warme uitnodiging dan als een grensoverschrijdende ervaring voelt, is de grote verdienste van Muller, haar cast en haar artistieke team, die er bijzonder goed in slagen om iedereen zich welkom te laten voelen in hun rituele rave, zonder dat daarbij alle spannende randjes van seks worden afgevijld.

Foto: Bas de Brouwer