Een volledig wit decor (Arinth Foekema) op een witte balletvloer, met grote balken en een constructie die iets weg heeft van een klimrek. We lijken te kijken naar een speelplaats. Een flink bezwete speler, tevens in witte tint gekleed, rijdt met zichtbaar plezier met een skateboard over de vloer. Af en toe kijkt hij even naar het publiek.

De skateboarder stelt zichzelf voor als Kleine Samil (Flip Zonne Zuijderland). Hij vraagt verschillende mensen in het publiek of die misschien zijn grote broer hebben gezien. Iedereen zegt nee.

Kleine Samil noemt zichzelf de ‘binnenkant’ van Grote Samil, een afstuderende toneelschool-student die in een early life crisis verkeerd. Hij is volledig overrompeld door de omstandigheden des levens: pechgeneratie, torenhoge studieschuld, covid, wooncrisis – wie zegt dat het een waanzinnig gaaf bestaan is, is gedesillusioneerd of premier.

We zien, zo blijkt, het innerlijke kind van Grote Samil. De Grote is achtentwintig jaar oud, de Kleine nog maar tien. Net als je als toeschouwer opmerkt dat Kleine Samil wel een heel breed en volwassen vocabulaire bezigt, benoemt het personage dat meteen. Hij mag dan wel tien zijn, zijn buitenkant is dat niet meer – en heeft zich door de jaren heen ontwikkeld, snap je?

Het begrip het ‘innerlijke kind’ is iets wat we veel zien op sociale mediaplatforms: hashtags zoals #innerchildhealing en #innerchildlove zijn miljarden keren bekeken op TikTok, aldus de Amerikaanse journaliste Angela Haupt in Time Magazine afgelopen maand. Het concept is niet nieuw. De Zwitserse psychiater en psycholoog Carl Jung wordt gecrediteerd voor het bedenken ervan, ongeveer honderd jaar geleden en onderzoek heeft lang gesuggereerd dat de kwaliteit van onze kindertijd verband houdt met de resultaten op latere leeftijd.

Alles benoemen. Het is een vernuftig middel dat regisseur en schrijver Gavin-Viano in het begin van Multiversum (Onlosmakelijk verbonden) zonder schaamte inzet.

Met het doorbreken van de vierde wand en een soort bevrijdende meta-eerlijkheid is suspension of disbelief niet eens nodig – we zien Kleine Samil, gewoon omdat hij dat zegt. De jongen heeft een innige zielsverwantschap met zijn zus, Liane (Jasmin Suarez). De twee beschermen elkaar en hebben een rijke fantasie. Ze doen vaak De kleine zeemeermin na, Liane is altijd prins Eric en Samil moet keer op keer Ariël zijn.

Dan komt de band tussen de twee onder druk te staan. Liane voelt zich niet thuis in het lichaam waarin ze ter aarde kwam en wil verder als Jeff. De religieuze en ordelijke ouders keuren het trans-zijn van hun kind kil af. De scène waarop Jeff het zijn ouders vertelt is hartverscheurend en op een gebalanceerde en empathische toon gebracht. Kleine Samil is de alziende verteller en loodst je als het ware door de gebeurtenis heen. Hij vertelt wie er wanneer sprak en wat de reacties waren.

Al is Kleine Samil natuurlijk niet objectief. Grote Samil wil de hele historie liever vergeten, wegstoppen en/of verdrukken. Zeker als grote broer Jeff aangeeft suïcidaal te zijn en later een einde maakt aan zijn leven.

Tijdens het spelen bewegen Zonne Zuijderland en Suarez zich als in een soort slow-motion door de ruimte. Zijn de personages onder water? Zo ja, zijn we in de zee van De kleine zeemeermin, of mogen we de choreografie symbolischer opvatten en bewegen de spelers zo omdat zij alles wat zich ‘onder water’ afspeelt belichamen?

Gavin-Viano doet met Multiversum (Onlosmakelijk verbonden) openlijk een oprechte poging onderzoek te doen naar hoe kinderlijke fantasie en context trauma’s wellicht kunnen helen. De beeldende speelsheid van de teksten en de choreografie maakt de voorstelling een achtbaan, met hoge pieken en diepe dalen.

Echter lijkt de theatermaker in deze kleine zaal-productie soms ook te veel te willen. De opzwepende soundscapes van geluidsontwerper Danny van der Lugt (die links op het toneel live aan de knoppen zit) en een veelheid aan technische en theatrale vernuftigheden (steeds veranderd licht, projectie, bellenblaasmachine, bodypaint) zijn misschien hier en daar iets te veel van het goede. Het staat vooral de authentieke, eigentijdse, en vooral goudeerlijke tekst van de voorstelling enigszins in de weg.

Desalniettemin laat Gavin-Viano nogmaals zien waarom hij een van de grootste theatertalenten van het moment is. Pechgeneratie of niet. Dat de voorstelling haar hand soms overspeelt qua theatrale techniek, en tien minuten te lang duurt, dat is hem ruimschoots vergeven.

Foto: Bete van Meeuwen