Martijn Koning speelt in het linker rijtje van de Eredivisie van stand up comedy in Nederland. Hij is fel, snel, gevat en schaamteloos. In Koning van de toekomst lardeert hij zijn comedy met een aantal strak geregisseerde cabaret-toneelscènes. Op papier past dat niet bij Koning, maar in de praktijk werkt het prima. Koning van de toekomst is een knap uitgebalanceerd programma.

Het heeft er bij Martijn Koning diep ingehakt. Zijn vader is na een slopende periode aan hoofd-halskanker overleden en de nasleep van zijn optreden in de talkshow van Eva Jinek vlak voor de Tweede Kamerverkiezingen van vorig jaar is hem ook niet in de koude kleren gaan zitten.

Vanaf zijn vijfde schaakte Martijn regelmatig met zijn vader tot aan de allerlaatste fase van diens leven. Vader had al die jaren ook wel in de gaten dat het concentratievermogen van zijn ADHD-zoon tekort schoot voor dat spel. Bij schaken moet je ver vooruit kunnen denken, en dat is een talent dat Martijn Koning niet gegeven is. Maar de jonge Koning kwam toch tot een aanvaardbaar niveau en vader en zoon leerden elkaar goed kennen tijdens de uren achter het bord.

Op het podium staan twee stoelen en een tafeltje met het familieschaakbord en bijbehorende klok. Tussen de comedy stukken door, die – zoals we van Koning gewend zijn – alle kanten op vliegen, van maden in de anus en een goor mondkapje tot zijn eerste stap op het comedypodium en heroïne voor bejaarden, neemt Koning plaats achter het bord. Heel kalm, bijna ingetogen, vertelt hij over de regels en de speltactiek en de warme relatie met zijn vader. Die behield tot het allerlaatste moment voor de gewenste euthanasie zijn gevoel voor humor en bracht de familie rond het sterfbed aan het lachen.

We zien een ontspannen speelstijl die we nog nooit van Koning gezien hebben, die blijkbaar, wellicht met behulp van regisseur Titus Tiel Groenestege, naar boven komt als het écht persoonlijk wordt. Die manier van spelen zet hij ook in als hij duidelijk maakt dat het beroep comedian behoorlijk gevaarlijk kan zijn in een oververhitte samenleving met lege heethoofden achter hun computerscherm.

De slim en venijnig opgebouwde roast van Thierry Baudet door Martijn Koning bij Eva Jinek in maart 2021, waar de Forum-leider met zijn eigen dubieuze woorden om de oren werd geslagen, zorgde voor een even interessant als treurig hoofdstuk in de televisiegeschiedenis. Niet zozeer vanwege het feit dat Baudet tijdens het verhaal van Koning wegliep – hij loopt tenslotte altijd als een pruilend kind weg als hem iets niet aanstaat – maar vanwege de reacties van Eva Jinek, de RTL-leiding en een deel van de gestoorde achterban van de al even gestoorde politicus. Jinek liet haar huiscomedian, die precies gedaan had wat zij had kunnen verwachten, als een blok vallen en ging op en door de knieën voor Baudet. Zij gaf daarmee het startschot voor een massale anti-Koning-golf. De doodbedreigingen via alle mogelijk denkbare media waren niet van de lucht, en zijn adres stond uitnodigend op internet. Met een fijn vleugje ironie vertelt Koning eigenlijk heel nuchter en vol lof over de inzet en hulp van politie en recherche hoe die agressie en haat zijn hele leven op zijn kop zette. Koning maakt er een misselijk makend mooi en indrukwekkend verhaal van. Je hoopt dat die waanzin hem nooit meer zal overkomen, maar het levert wel beklemmend topcabaret op.

Foto: Konings eerdere programma Koning van de lach, Els Zweerink