De televisie biedt avond aan avond live shows waarin mensen stemmen op hun favoriete zanger, politicus, popidool of ander idool. Het format is dwingend en niet altijd even intelligent. Het Amsterdamse gezelschap Toneelgroep BAM! kiest deze formule voor een eigentijdse versie van Shakespeares tragedie Julius Caesar, voor het eerst opgevoerd in 1599.

Het gezelschap afficheert zichzelf als makers van ‘radicaal repertoiretoneel, prikkelend, zonder poespas’ en ‘geschikt voor een publiek van tieners en twintigers’. Inspiratiebronnen voor BAM! zijn MTV, internet, Hollywood en gaming. De klemmende vraag is: werken al deze uiterlijke vormen voor een klassieke tragedie?

Ja, het werkt, op één punt na: de spelers nemen de gejaagde dictie van de televisiestemmen over. De verstaanbaarheid in het Amsterdams Theaterhuis viel daardoor enorm tegen. De opstandige burgers die woedend vanuit het publiek de machthebbers aanklagen, verslikken zich in hun woorden. De presentatrice (Ika Berman) probeert een typische tv-stem op te zetten, hoog in het register, nogal kinderlijk en fladderend van woordje naar woordje, maar hierdoor verliest ze aan verstaanbaarheid.

Theater is óók een auditief medium en niet slechts een visueel medium, zou ik de makers van BAM! willen meegeven. De mooiste stem heeft Jiyan Düyü als Antonius, en na haar ook de Brutus van Desi Ducrot en Sjoerd Joosten in de rol van Cassius. En het interessante is dat degenen die zorg aan hun stem besteden tegelijk ook de beste rollen spelen. Mijn favorieten zijn Düyü die van Antonius een indrukwekkende rol maakt en Ducrot als Brutus.

Het live show-format heeft regisseur en artistiek leider Gary Blufpand soepel in de vingers. De spelers staan in het decorontwerp van Tom Brinkkemper op een spiegelend platform, hel verlicht. De befaamde monoloog van Brutus spreidt hij uit over alle protagonisten die de bijval van het publiek willen verwerven, en dat is een goede vondst: ‘Vrienden, Romeinen, landgenoten, leen mij uw oor! Uw stem telt!’ De toeschouwers kunnen via een sms stemmen op hun voorkeur voor de nieuwe leider van de stad Rome, vandaar de ondertitel: ‘Rome’s Next Top Leader’. Het Romeinse Rijk is echt in gevaar, dat is een knap dramatisch effect van deze verkiezingsshow. En het sturen van een sms verhoogt de betrokkenheid van het publiek.

De groep noemt in het programma onder Boring info dat het stuk ‘deel uitmaakt van William Shakespeares reeks toneelstukken gebaseerd op de Romeinse geschiedenis.’ Dat kan best boring zijn, maar dat ‘het tevens één van zijn minst gespeelde toneelteksten’ is, is niet waar. Vorig seizoen nog zagen twintigduizend toeschouwers de versie in het Amsterdamse Bostheater in de regie van Michiel de Regt met begeleidende swingende muziek door de vijf koperblazers van K.O. Brass! (Met uitroepteken, evenals BAM!) Boring is niet hetzelfde als wrong en incorrect.

Maar deze bewuste of niet bewuste onkunde legt ook iets bloot van de intenties van de makers: ze brengen brutaal theater, energiek, alsof ze werken zonder enige kennis van toneeltraditie. Die vervalt ten gunste van MTV waarvan de makers kennelijk wél idolaat zijn. In elk geval levert dit alles bij elkaar een swingende, wervelende en op eclatante wijze dramatische voorstelling op. Erg mooi is de vondst dat het bloederige geweld in Julius Caesar, dat begint met de moord op de titelheld, via de rode knop wordt geregeld: wie erop slaat, doodt de tegenstander. Televisieschermen geven de locaties aan. Hiermee is een nieuw genre ontstaan: een klassieke tragedie als reality soap.

Foto: Rosemarijn van Hoof