Over acht minuten ontmoeten we elkaar, hoor ik een stem vertellen over mijn koptelefoon. Tientallen meters verderop, aan de rand van de werf, staat de persoon die bij die stem hoort. Acht minuten, dat is precies hoe lang het licht erover doet om van de zon de aarde te bereiken. Het licht waarin we elkaar straks ontmoeten, is nu al onderweg.

Dat licht is belangrijk, want het is in hoge mate van invloed op de scenografie van deze voorstelling. Die bestaat namelijk voor pakweg tachtig procent uit lucht. Staat de zon te fel aan de hemel, dan verblind je; is ‘ie onder, vervliegt de ervaring. Finisterre van Rita Hoofwijk bezoek je dus tijdens de laatste uren voor zonsondergang, pakweg tussen acht en tien. En het is een duizelingwekkende ervaring, een letterlijke kanteling van het perspectief op de wereld.

Vorig jaar schreef ik ongeveer hetzelfde over de wandelvoorstelling Reverse van Johannes Bellinckx, die ook op (onder meer) Over het IJ Festival te beleven was. Niet toevallig maakt Bellinckx net als Rita Hoofwijk deel uit van productieplatform SoAP Maastricht. Waar Bellinckx ons perspectief kantelde door ons achteruit een route te laten te lopen, draait Hoofwijk onze wereld op z’n kop.

In deze individuele ervaring ga je op je rug aan de rand van de IJkade liggen, een tikkeltje schuin, dus je hoofd licht iets lager dan je voeten, en kijk je op die manier uit over het water en de stad. Dat maakt in eerste instantie behoorlijk duizelig: waar de horizon normaliter aan de zijkanten van je blikveld lichtjes naar beneden kromt, is dat nu ineens andersom. De skyline van de stad vormt slechts een kleine strook tussen een enorme bak lucht en water. Een persoon – Hoofwijk zelf in mijn geval – neemt je mee in wat je ziet en laat je vervolgens ook even alleen. Ze vraagt je ook je letterlijk eraan over te geven, opnieuw te vertrouwen in de zwaartekracht. Dat vergt overgave en maakt van deze performance meer dan een vrijblijvende ervaring.

Het is een beleving van nog geen half uur die je blik op de omgeving volledig kantelt – het voelt werkelijk alsof je dat water en die stad nog nooit eerder hebt gezien, en de suffige skyline van Amsterdam is ineens magistraal. De opbouw van deze ervaring is bovendien uiterst zorgvuldig: je begint in een gesloten zeecontainer om even de drukte van het festivalhart van je af te schudden, krijgt een mooie poëtische inleiding over de koptelefoon en na de ervaring is er ook een moment van bezinning ingebouwd.

Finisterre overvalt je met de schoonheid van het alledaagse en dwingt je te vertrouwen op iets wat aanvankelijk angst inboezemt.

Foto: William van der Voort