De circushond (Niels Kuiters) springt vrolijk de piste in. Hij snuffelt aan de bezoekers op de eerste rij. Blijkbaar heeft hij het programma van Waardenberg & De Jong gezien, waarin een aap het publiek bespringt en zich vergrijpt aan hun bezittingen. Want de poedel duikt naar de volgende rijen, jaagt iedereen de stuipen op het lijf, en graait tassen en jassen weg van volwassenen en kinderen. Totdat de dompteur (Annelies Appelhof) zich er streng mee bemoeit en de hond tot de orde roept. Want zij is tenslotte de baas. Althans nog even.

Jeugdtheatergezelschap de zAAk A is niet alleen opgericht om kinderen te vermaken, maar ook om het grut, en zeker ook de begeleidende volwassenen, aan het denken te zetten. Dat heeft alles te maken met de achtergrond van theatermaker en oprichter Annelies Appelhof. Zij is kinderfilosoof en laat in haar voorstellingen wezenlijke vragen aan bod komen. Wat is rechtvaardig? Hoe weet je wat waar is? Zijn jouw God en mijn God dezelfde? Wat mogen volwassenen aan kinderen opleggen? En zijn echte Nikes mooier dan neppe? Appelhof noemt haar voorstellingen ‘filosofisch live entertainment’. In de bAAs draait het om macht. Wie is de baas?

Dat machtsspel begint met de hond en de dompteur, die het beestje, nadat het tot bedaren is gebracht, allerlei kunstjes laat uitvoeren. Ja hoor, de viervoeter springt gewillig op zijn achterpoten en vliegt op bevel van de dompteur met het grootste gemak door de hoepel. Maar dan opeens is hij het zat. Waarom zou hij in vredesnaam naar de pijpen van die vrouw moeten dansen? Hij gooit de kont tegen de krib en doet waar hij zin in heeft en laat, tot verbazing en ergernis van de dompteur, duidelijk zien dat hij de baas is.

De komende drie kwartier zijn eigenlijk een aaneenschakeling van machtsovernames. In ieder geval pogingen daartoe. Waarbij steeds een nieuw personage van de drie spelers zich wil laten gelden. Naast Kuiters en Appelhof trekt ook muzikant Marlon Penninkhof regelmatig een ander pak aan, dat hem een zekere autoriteit bezorgt, zoals Spiderman en een politieagent.

Het interessante van de bAAs is dat het publiek constant in de rol wordt geduwd van aanklager, verdediger en rechter als er weer strijd wordt geleverd en een van de partijen de ander een kunstje heeft geflikt, om zo de baas te worden of te blijven. Dat kan zijn een blokkentoren omver gooien waar de ander zo serieus aan heeft gewerkt of, en dat doet prinses Elsa, de knuffel van haar tegenstander van dat moment helemaal aan gort trekken. Dat zijn zowel spannende als oergeestige scènes.

Die opgelegde driedubbele rol wordt door de 5+ kinderen met enthousiasme en veel kabaal ingevuld. Daarbij merken we dat nog lang niet alle kinderen het dubieuze van verklikken of zelfs verraden in de gaten hebben. En je hoort soms via de kindermonden wat zij thuis waarschijnlijk regelmatig horen, zoals ‘Ja, dat krijg je er nou van’, maar ook heel lieflijk, als iemand in een kist opgesloten heeft gezeten: ‘Gaat het?’

De kinderkreten uit de zaal, waar de spelers perfect mee om gaan, maken ook duidelijk dat de sympathie voor de ene persoon als bij toverslag kan omslaan in vijandigheid. Al deze buitelingen van kindermeningen maakt de voorstelling voor de aanwezige volwassenen niet alleen ongelooflijk grappig, maar ook ongelooflijk leerzaam, terwijl de kinderen opgewonden en op een aangename manier verward de zaal verlaten. En als ze een beetje luchtig willen bijkomen, kunnen ze nog even op het podium met de circusattributen spelen.

Foto: Derk Stenvers