Hans Onno van den Berg, voormalig directeur van De Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties, is vorige week op 71-jarige leeftijd overleden. Van den Berg schreef over kunst en cultuur, zetelde in vele besturen en commissies en doceerde aan de Rijksuniversiteiten van Groningen en Leiden. Hij was al langere tijd ziek. (meer…)
In een Grieks klooster is acteur en (poppen)theatermaker Jozef van den Berg op 74-jarige leeftijd overleden. Met zijn poppentheater voor kinderen en volwassenen boekte hij internationaal succes. 34 jaar geleden nam hij abrupt afscheid van het toneel, voorafgaand aan een voorstelling in Vlaanderen. De laatste jaren leefde hij als kluizenaar.
Van den Berg (Beers, 1949) ging eind jaren zestig naar de Arnhemse toneelschool, waar hij aan het begin van het tweede jaar weer mee stopte. Hij verhuisde naar Groningen en begon daar als poppenspeler, aanvankelijk in een poppenkast, maar later haalde hij het voordoek weg en werd hij zelf als poppenspeler ook zichtbaar voor het publiek. Hij maakte zowel poppentheater voor kinderen als volwassenen.
In 1980 krijgt hij de Hans Snoekprijs voor Appeloog. In datzelfde jaar maakte hij Moeke en Dwaas voor het Holland Festival, wat zijn grote doorbraak betekende. Hierna maakte hij tal van voorstellingen die hij speelde in binnen- en buitenland.
In 1989 speelde hij zijn laatste voorstelling Genoeg Gewacht, een reactie op Wachten op Godot van Samuel Beckett. Vlak voor de Belgische première in Antwerpen op 12 september 1989, had hij naar eigen zeggen een ‘ontmoeting met God’. Vijf minuten voorafgaand aan de tweede voorstelling in Antwerpen, op 14 september, nam hij abrupt en definitief afscheid van het toneel (‘Voor mij is het voorbij. Ik zoek de werkelijkheid’). Hij bekeerde zich tot het orthodoxe christendom en wendde zich volledig tot zijn geloof.
In 1990 leek er even sprake te zijn van een terugkeer toen hij werkte aan de nieuwe familievoorstelling De Omgekeerde Wereld, waarin hij zijn nieuwe geloof wilde betrekken. Maar hij raakt oververmoeid en overspannen en de voorstelling, waarvoor al 40 duizend kaarten waren verkocht, is nooit gerealiseerd. Later heeft hij nog een poging ondernomen om de voorstelling De ontmoeting te spelen, maar ook dat bleek niet haalbaar.
Vanaf 1991 leefde hij als kluizenaar, aanvankelijk in de fietsenstalling van het gemeentehuis in Neerijnen, later in een zelfgebouwde kapel in de achtertuin van een dorpsgenoot. Op 4 september 2014 kwam hij onverwacht naar het Vlaamse Theaterfestival in De Singel in Antwerpen om over zijn historisch afscheid te praten.
Zijn laatste dagen bracht hij door in een klooster in Griekenland, waar hij onlangs overleed. Van den Berg had vier kinderen, onder wie theatermaker Lotte van den Berg.
foto Bert Nienhuis
Lieve Jozef,
De 9 jaar dat ik met mijn gezin in Herwijnen heb gewoond heb ik je regelmatig van dichtbij mogen meemaken. Koffie drinken bij jullie thuis toen ons huis onder water stond, Sinterklaas spelen op de kleuterschool ( Ik als zwarte Piet, wat toen nog kon) en de voorstellingen in Den Bosch op de parade. Drie heel verschillende disciplines waar ik van genoten heb. Dankjewel dat ik je heb mogen kennen. Goede reis, Anne-Marie
Lieve Jozef
Wat een bijzonder mens was en ben jij! In de jaren 80 ben ik in Amsterdam naar een voorstelling van jou geweest. Zo prachtig dat ik dit nooit vergeten ben. Ik zag je op tv weer terug een aantal jaren geleden waar je vertelde dat je afscheid had genomen het poppenspel in meerdere opzichten! Ik steek een kaars voor je op. Liefs Ine
Je haalde me als 15-jarige jongen het toneel op om te helpen een piano te verplaatsen, in de voorstelling ‘De pleisterplaats.’ Ik had daarvoor al sommige voorstellingen van je op televisie gezien, maar die avond – levend, daar in theater De Lawei in Drachten- werd ik geraakt door de eenvoud en de magie van theater. God, wat mooi. Dank je wel.
“Geluk kan alleen worden bereikt door naar binnen te kijken en te leren genieten van alles wat het leven heeft en dit vereist het transformeren van hebzucht in dankbaarheid.”
Sint Jan Chrysostomus
Jozef heb ik één keer in het echt ontmoet, in z’n woonstee in een tuin van een vriend, het was December 2009. Ik had net een beslissing genomen, waarvan ik de reikwijdte niet kon overzien, maar ik voelde me behoorlijk overtuigd van die beslissing. Jozef sprak bedaard, bewust en met zorg; je hoefde hem alleen te zien om te voelen wat een goed mens met je kan doen. Deze ontmoeting, voor een interview in het Dagblad van het Noorden, maakte dat ik alle twijfels omtrent mijn keuze zag verdampen, en met overtuiging een nieuwe weg insloeg, ook al wist ik niet waar het mij toe zou leiden.
Jozef, dankjewel!
Dag Jozef. Wat ben ik dankbaar om je hebben zien optreden. Sprakeloos was ik en ben het gebleven. Ik hoop dat je nu de waarheid kent en niet bent teleurgesteld.
groet van een altijd gebleven fan.
Gisteren leerde ik je kennen, ik was op slag verliefd, je bleek al overleden. Vandaag wordt je begraven en graaf ik mezelf in in de voorstellingen en documentaires die in de digitale wereld te vinden zijn. Ik snap niet hoe het kan dat ik je gemist heb, ook 40 jaar geleden hield ik al van poppenspel, ben dat altijd blijven doen. Ook je leven daarna is pure inspiratie, is het spel, is het waarheid, is het zijn belangrijker dan het spel? Kunnen woorden vatten wat in het hart leeft? Ik herken me in de vragen.
Nu ben ik dankbaar dat ik je alsnog leer kennen, en neem ik afscheid, goede reis Jongeman, rust zacht wijze man.
Dankjewel!
Voor Jozef, 3x heb ik je ontmoet in Neerijnen met mijn neef Ron. Jij en Ron waren vrienden en al jarenlang ging Ron om de week naar jou toe. Ron zag er naar uit en had enorme steun aan jou. Ron vroeg mij eens mee te gaan en zo ontmoette ik jou.
Ron overleed in 2016, jij kwam op zijn uitvaart in Amersfoort. Uniek, want je ging zelden het dorp uit. Juli 2021 ben ik met een vriendin nog een keer naar jou toegeweest. Het was fijn je nog een keer te zien.
Fijn om samen herinneringen op te halen aan Ron. Dankjewel Jozef. Marga.
Dank voor alles mannetje Pluim……rust zacht
Lieve Jozef, ik heb 1 1/2 jaar jou voor de tweede keer ontmoet en wij hadden een leuk gesprek. Ik vertelde je dat mijn moeder een jaar na de oorlog op krachten moest komen na alle ontberingen die ze had doorstaan in het verzet. Dit deed ze bij familie. de Jong, Areke, Evert en Mien. Je luisterde aandachtig en was onder de indruk van mijn verhaal. De rust die je uitstraalde heeft diepe indruk op mij gemaakt. Ik vind en vond je een zeer mooie bijzondere persoonlijkheid. Een prachtig mens. Het waren twee ontmoetingen en deze zal ik nooit vergeten. Jozef rust zacht. Bedankt dat ik je mocht ontmoeten.
Lieve Jozef, gisteren was ik bij je thuis om nederig mijn herfstbloemen, op de aarde naast je bankje te leggen..tussen véél kleurige bloemen met lieve kaartjes, iconen, bloemenketting, kaarsjes, briefjes, etc etc vullen jou nu lege plek. We missen jou warme lieve gezicht…bijzonder puur mooi mens.
Lieve Jozef,
🌹’Vrouwenkoor’
Precies 3 maanden geleden op 13 juli 2023 hebben we je toegezongen.
Zo’n mooi moment, je was verrast maar ook heel dankbaar.
Na het zingen vertelde je dat je ziek was.
Dat kwam binnen …
Op vrijdag 13 oktober 2023 ben je in Griekenland overleden.
Donderdag 19 oktober 2023 zijn we weer bij je mooie bijzondere plekje geweest, een kaarsje aangestoken en mooie rozen neergelegd en weer hebben we voor je gezongen.
Je was niet zichtbaar maar wel voelbaar.
Bedankt voor de bijzondere momenten.
🙏🌹🌟🍂
In de voorstelling Moeke en de Dwaas leerde ik de jongeman en mannetje Pluim kennen, samen met allen die in de Kist woonden. Immens ontroerend herkenbaar liefdevol, was al spelend het zoeken naar de vragen antwoorden van de weg die een mens heeft te gaan. Heb daarna 6 volgende voorstellingen mogen zien en telkenmale kwam je dieper en dieper mijn ziel in. Met liefde blijf ik je omarmen in het loslaten.
Een nieuwe dag is aangebroken….
Ben nu ruim 70 jaar. Nog vaak kom je voorbij. Nu is het voorbij.
Dank je wel.
Dank voor alle zeer mooie bijzondere en vooral ontroerende verhalen.
Een hele mooie reis, en ooit ergens gelezen;
“Je bent niet meer daar waar je was, maar overal waar wij zijn.”
Ach, Jozef van den Berg overleden.. In 1991 kwam mijn moeder thuis na een kerkbezoek en zij vertelde over een man, “en echt een knappe man Es”, die plotseling in het fietsenhok woonde. Aangezien er in Neerijnen niet zo heel veel gebeurde, wilde ik dat als tiener weleens met mijn eigen ogen zien. Er bleek inderdaad een charismatische man in het fietsenhok te zitten gehuld in een pij met een boekenkist voor zich. Hij vertelde mij dat God aan hem verschenen was. En dat God hem bevolen had om naar het fietsenhok van Neerijnen af te reizen. En hij vertelde mij dat als God dit zo aan je vraagt, dat je dat dan gewoon doet. Ondanks een vrouw, ondanks kinderen. Ik hoop dat Jozef God gevonden heeft. En mijn moeder.