Sinds 15 december zijn alle theaters in verband met de coronamaatregelen opnieuw gesloten voor publiek. Repeteren mag nog wel, maar in plaats van te gaan try-outen en in première te gaan, gaat een voorstelling nu vanuit de repetitieruimte rechtstreeks ‘de ijskast’ in. Theatermaker Sadettin Kirmiziyüz: ‘Misschien was het uit zelfbescherming, maar echt verliefd ben ik er niet op geworden.’

Als je nergens op rekent, kan het alleen maar meevallen. Dat is het credo waar Sadettin Kirmiziyüz tegenwoordig op vaart. Het afgelopen jaar maakte hij tot twee keer toe een voorstelling die vlak voor een theaterlockdown in première ging: Dope ging op 7 maart in première (op 12 maart sloten de theaters voor de eerste keer) en Is this the real life op 12 december (op 15 december begon de nieuwe lockdown). Kirmiziyüz: ‘Ik heb bizar veel geluk gehad. Of pech.’

Is this the real life had drie try-outs, één première en ging vervolgens rechtstreeks de ijskast in. ‘Maar het zou ook kunnen dat de voorstelling gewoon alweer in de souvenirkast staat, dus dat we hem niet meer gaan spelen. Die try-outs waren elke keer volslagen anders, dus eigenlijk heb ik hem maar 1 keer echt gespeeld. Vaak bouw je een bepaalde band op met een voorstelling, maar daar ben ik hier helemaal niet aan toegekomen. Dat voelt heel gek.’

In oktober is hij samen met muzikant en performer Kaspar Schellingerhout begonnen met repeteren, dat deels online gebeurde. ‘Daar waren we inmiddels al aardig aan gewend. Kaspar woont in Antwerpen, dus daar golden weer allerlei andere regels voor. We hadden bedacht om een paar dagen per week bij Het Nationale Theater te repeteren en de andere dagen online via Zoom.’ Maar na twee weken werden de regels aangescherpt en gingen alle theaters dicht. De daaropvolgende vier weken is er uitsluitend via Zoom gerepeteerd. ‘Na vier weken durfden we het weer aan om af en toe live in Den Haag te repeteren, allemaal met mondmaskers op, en Kaspar via de laptop vanuit zijn eigen studio.’

Op 13 december ging de voorstelling in première in Theater aan het Spui. ‘Na de première wisten we al zo goed als zeker dat de boel weer op slot zou gaan. Ik heb één glaasje champagne gedronken en ben via de MacDonalds naar huis gegaan. Om half elf was ik thuis, met een McFlurry. En toen.. een zwart gat wil ik het niet noemen, maar het was wel een diep dal waar ik in belandde.’

Dat gevoel heeft tot half januari geduurd, vertelt hij. ‘Elke dag voelde als een maandag. Ik kwam erachter – en dat was best confronterend – dat ik heel erg samenval met mijn werk. Ik heb mijn persoonlijke geschiedenis en privéleven tot mijn werk gemaakt. Maar als er in dat persoonlijke leven niet veel gebeurt…’

Inmiddels is hij zich weer voorzichtig aan het voorbereiden op een nieuwe voorstelling (lekker ver in de toekomst gepland, in het voorjaar van 2022) en is hij onder meer bezig met het maken van een televisie-adaptatie van de voorstelling Citizen K. voor NPO Cultuur. Dat geeft energie, ook omdat er – in tegenstelling tot bij een reguliere theaterregistratie – met nieuwe artistieke maatstaven naar de voorstelling gekeken wordt. ‘Er is een andere mise-en-scene en de speelstijl is natuurlijk anders bij televisie dan in het theater. Uiteindelijk is het een groot verschil als je iets voor publiek maakt of voor een camera.’

Zelf houdt hij deze maanden de online-initiatieven van collega-theatermakers goed in de gaten. Daar heeft hij weliswaar goede ervaringen mee, ‘maar uiteindelijk mis je toch de foyer’. ‘Dat je elkaar tegenkomt en vraagt: zat jij ook in Frascati 1 of kom je uit Frascati 2? Theater draait om de ontmoeting tussen mensen, en dat is in deze tijd precies het probleem. Ik vond veel van die online-initiatieven echt fantastisch, maar uiteindelijk is dat niet where we signed up for. Daar hebben we die gezelschappen niet voor opgericht en die audities niet voor gedaan: je wilt die ruimte betreden en mensen recht in de ogen aankijken.’

Dope heeft tussen de theaterlockdowns door uiteindelijk nog een keer of vijftien kunnen spelen. ‘Door de tijd die er overheen is gegaan, heb ik die voorstelling heel anders ervaren dan tijdens de première. Ik heb er afstand van kunnen nemen, en de humor ervan teruggevonden. Het bleek eigenlijk een heel grappige voorstelling over een neurotische gast die zichzelf een verslaving had aangepraat.’

En wat betreft Is this the real life? Is die voorstelling echt veroordeeld tot de souvenirkast? ‘Onze marketingmedewerker Dieke zou zeggen dat ik moet zeggen dat we gaan kijken naar de mogelijkheden. Dus we gaan kijken naar de mogelijkheden. Maar ik sta niet alleen op dat podium, ik weet ook hoe onze agenda’s eruitzien en dan zit je nog met al die andere voorstellingen die staan te wachten en die theaters ook nog willen programmeren. Dus ja.. ik hoop het..’

Voor nu is hij vooral heel blij dat hij Citizen K voor de NPO mag maken. ‘Als ik die niet meer had mogen spelen had ik dat heel erg gevonden. Van die voorstelling ben ik echt gaan houden. Dat bedoelde ik daarnet met een band opbouwen: als je de voorstelling echt kan dromen, nog precies weet hoe je je voelde bij elke zin.’

Bij Is this the real life heeft hij de kans niet gehad om dat punt te bereiken. ‘Daarvan ken ik nu zelfs de tekst niet. Ik weet niet of het bewust of onbewust is, maar ik ben het niet helemaal aangegaan met die voorstelling. Misschien was het wel uit zelfbescherming, maar echt verliefd ben ik er niet op geworden. Met Citizen K. heb ik echt een relatie, maar Is this the real life is een scharrel gebleven.’

Klik hier voor meer informatie en (indien beschikbaar) actuele speeldata van Is this the real life. De televisie-adaptatie van Citizen K. is vanaf 14 mei te zien via NPO Cultuur. Foto: Sanne Peper