Nu wordt toen. De huidige mens in de stadswandeling is voor cyborgs over honderd jaar een exemplaar uit een reservaat. Je mag alleen kijken, je mag die mensen niet aanspreken, laat staan aanraken. Zo waarschuwt ons de gids Miko, die wel op een mens van toen lijkt, maar het zeker niet is.

Wij, het 15-koppig publiek, zijn ook niet wie we zijn. Wij zijn mensachtige wezens in de volgende eeuw, rond 2120, en we zullen een rondleiding krijgen door een zone in de stad die er nog uitziet als begin 21ste eeuw. De autochtone mensen leven nog zoals vóór de rampjaren van besmettingen, watersnood, overstromingen en cyberoorlog.

Later vernemen we dat na de grote implosie van 2062 alles veranderd is. Wij hebben allemaal ingebouwde chips en zijn wezens die door de technologie anders zijn, we slikken happy-pillen, we zijn ‘algacultuur plantachtig’ enzovoorts. We kunnen dat allemaal niet bevatten, maar romantisch en kalmerend klinkt het niet.

We begeven ons in een van de steden die na de stijging van de zeespiegel tientallen kilometers verderop als kopieën zijn opgebouwd door werkloze kunstenaars. In de rondleiding die ik meemaak, speelt Maya Mertens overtuigend de charmante, coole maar zoals later blijkt, ook de gevoelige gids Miko. Ze ziet er mooi uit, in haar strak pak, een beetje als een zachte 20ste eeuwse superheld. Als ze zich even wil beschermen tegen de omgeving trekt ze haar veelkleurige harmonicakap voor het gezicht.

Ze is als gids toch wel bijzonder omdat ze zestig jaar geleden een geheugenchip van een meisje ingeplant kreeg, waardoor herinneringen plots boven kunnen komen drijven. Met apparatuur om onze nek en koptelefoons op onze hoofden volgen we onze gids. Wij moeten de autochtonen onopvallend bekijken, maar ik heb de indruk dat ons groepje met koptelefoons voorafgegaan door een vrouw in opvallend tenue meer bekeken wordt dan andersom.

Miko spreekt de ene keer zelf, een andere keer horen we tussen de jingles historische uiteenzettingen en opnames. Zoals te verwachten, krijgen we een ironische spiegel van de samenleving van nu geschetst. Het zijn rare wezens, die mensen van vroeger, begin 21ste eeuw. Die nuttigen nog animaal voedsel en planten zich voort door hun ‘afwateringsorganen in elkaar te steken’. Door massaal sneakers te dragen voelen ze zich uniek. We zien mensen op terrasjes, wat hilarisch beschreven wordt als een als een religieus ritueel. Er wordt archeologisch gezocht naar verklaringen van gewoontes en woorden. Consumeren is samenzijn, en men vermoedt dat ‘woke’ iets met wokken te maken heeft.

Miko komt heel zelfverzekerd en optimistisch over, wij lachen om de onderhoudende verhalen en om de beschrijving van de vroeg 21ste eeuwse westerse mens, maar voelen ons ook niet echt op ons gemak, wegens al die al uitgekomen dreigende toekomstperspectieven. Dan krijgt Miko een bericht. Dit is het kantelmoment dat deze rondleiding nog meer tot theater maakt. De verwarring slaat bij haar toe, ze toont zich als een hoopje (oude, begin 21ste eeuwse) mens…

Theatermaakster Kyoko Scholiers en haar man Tom Hannes, filosoof, Zenboeddhist en theatermaker, hebben onderzoek gepleegd en toekomstwetenschappers geïnterviewd. Een rooskleurig beeld krijgen we niet. Ondanks de grappige verklaringen en interpretaties, laten de schrijnende sombere dystopische voorspellingen sporen na, mede door de directheid van de spreekster naar het publiek. De stad bekijk je anders, hoe zag ze er honderd jaar geleden eigenlijk uit, en hoe zal ze er over honderd jaar verder uitzien? Après nous le déluge?

De rondleiding is nog in verschillende Vlaamse steden te zien, en ze komt ook naar Amsterdam (datum nog onbekend). Houdt de agenda van de Brakke Grond in de gaten.

Foto: Nick Hannes