Pas op! Scheur! Een groot matrixbord wijst, zoals grote matrixborden dat wel vaker doen, ten overvloede op dat waar je niet omheen kan: een enorme scheur in de binnenplaats van Castellum Hoge Woerd. En zoals matrixborden dat ook wel vaker doen, heeft de aanwezigheid een averechtse uitwerking: in plaats van mensen op afstand te houden, gaat er een enorme aantrekkingskracht uit van zo’n groot uitgemeten waarschuwing.

Resultaat: nieuwsgierige Utrechters die selfies willen met de scheur en geslepen lokale roddeljournalisten die azen op een goedkope scoop. Dus heeft de organisatie beveiliger Jos bij de scheur neergeplempt, om onbevoegden op afstand te houden. Dat blijkt al vrij snel behoorlijk tevergeefs: de voorstelling is amper begonnen of er is al een kreupele opa ingekukeld. Extra problematisch: de scheur is niet zomaar een scheur, maar een portal, een wormhole, of, mooier gezegd: ‘Er lekt tijd uit.’

Scheur in de tijd is een tijdreiskomedie van het Utrechtse jeugdtheatergezelschap Het Filiaal, gemaakt ter ere van het 900-jarig bestaan van de stad Utrecht en geregisseerd door Monique Corvers. De locatie is een tijdreis op zich: de moderne interpretatie van het Romeinse fort dat ooit precies op deze plek stond – aan de noordgrens van het voormalige Romeinse Rijk – werpt je als vanzelf voortdurend heen en weer tussen het nu en tweeduizend jaar geleden.

Vormgever Jan van Hoof nam die ‘scheur’ uit de titel vrij letterlijk, en ontwierp een spectaculair toneelbeeld waarin het grasveld tussen de fortmuren omhoog lijkt te zijn gestuwd, met een enorme scheur als gevolg. Don Duyns schreef een toneeltekst waarin zich in volle vaart complicaties en verwikkelingen voltrekken.

Personages vallen via de scheur het (Utrechtse) verleden in (via het matrixbord zien we video-animaties van de storm in 1674, die het middenschip van de Domkerk verwoestte en beelden van de opening van het warenhuis De Winkel van Sinkel in 1839) en oude Romeinen kruipen erdoor omhoog naar het heden, met alle verwarring van dien.

Er buitelen behoorlijk wat plotlijntjes over elkaar heen in deze zeventig minuten toneel: er is een meisje op zoek naar haar tijdreizende opa, een ontluikende romance tussen de museumdirecteur en een oude Romeinse soldaat, een fort dat zowel door hedendaagse Utrechters als een voltallig Romeins leger wordt bestormd, daaromheen een ophitsende roddeljournalist en een opportunistische beveiliger.

Dat hoge tempo is aanstekelijk, en wordt gretig omarmd door de smeuïg spelende acteurs tussen alle haastverkledingen door. Er wordt volop geschmierd en geknipoogd richting toeschouwer, in deze komedie die zich zowel in tekst als spel uitsluitend bedient van de grote gebaren. Maar onvermijdelijk gaat dat ook ten koste van diepgang of verstilling en vallen de omslagen van de personages regelmatig volstrekt uit de lucht. Sommige elementen, zoals de liedjes, voegen niets toe en het einde komt nogal uit de lucht vallen: als een deus ex machina worden de problemen die de scheur veroorzaakte door diezelfde scheur weer opgelost.

Scheur in de tijd is al met al een lichtvoetig, overvol en vooral fantasierijk theaterfeest. De mens blijkt door de jaren heen het harnas misschien te hebben ingeruild voor een spijkerbroek, maar in de kern zijn we dezelfde idioten: goedbedoelende sukkels die in een kramp van agressie schieten zodra we iets zien wat we niet kennen, maar de seconde dat er liefde in het spel komt transformeren we prompt tot zwijmelende romcom-personages, niet in staat een zinnig woord uit te brengen. Laten we onszelf dus vooral niet al te serieus nemen.

Foto: Joris van Bennekom