Wanneer je het uiterst charmante maar kleine theaterzaaltje op de eerste verdieping van Kantine Walhalla in Rotterdam binnenloopt, is het moeilijk voor te stellen dat op dit ondiepe toneel – voor een groot deel in beslag genomen door drie eenvoudige kamerschermen – de komende vijftig minuten een wervelstorm aan werelden voorbij zal komen. De twee makers van jeugdtheatergroep Gesneden Koek hebben met een klein budget, maar grote vindingrijkheid een heerlijke familievoorstelling neergezet: Pinokkio.

Jonathan Huisman en David Verschoor komen als twee vertellers het toneel op. In beige korte broeken, T-shirts in dezelfde kleur en hoog opgetrokken witte sokken, introduceren zij zichzelf. ‘Ik speel de hoofdrol: een stuk hout’, vertelt Verschoor trots. Als vader Gepetto het blok hout in een pop probeert te veranderen door hem een rood jasje aan te trekken met touwtjes aan de armen zoals bij een marionet, blijkt meteen dat deze pop opstandig is. En grappig.

Er zal nog veel gelachen worden deze avond. Wie Carlo Collodi’s boek De avonturen van Pinokkio uit 1883 kent, weet dat dit absurdistische verhaal niet eenvoudig is om na te vertellen. Zodra de houten pop tot leven komt, begint een lange reis vol gevaren, tot in de buik van een haai. De twee acteurs veranderen razendsnel van het ene in het andere karakter. Na een intrigerend moment met in het donker knipperende lampen en stroboscopische effecten, komt Huisman vanachter een kamerscherm op als blauwe fee, met zonneklep en een vliegenmepper als toverstaf. We zien een man posters plakken op straat, ontmoeten de zingende poppenspeler en zijn flamboyante assistent, worden verleid door een gladde verkoper die Pinokkio naar Luilekkerland lokt, en regelmatig komen ook de twee vertellers terug op het toneel.

De drie eenvoudige kamerschermen spelen een grote rol. Als er een doek over het scherm wordt gehangen waar gereedschap op staat getekend, verandert het toneel in een werkplaats. Even later vormen de schermen een drukke straat, de kassa van een poppentheater en zelfs een gevangenis. Als Pinokkio achter een van de schermen wordt opgesloten, verschijnen de geprojecteerde tralies als in een schimmenspel. Wanneer hij vervolgens liegt, groeit zijn geprojecteerde neus. ‘Ik was al benieuwd hoe ze dat zouden doen’, fluistert een kind in het publiek.

Vormgever Marit Adriaanse heeft met eenvoudige ingrepen groot effect bereikt en mooie verwijzingen naar verschillende vormen van poppentheater geïntegreerd. Projecties maken van de decorstukken een TikTok-wand ‘met onbeperkt schermtijd’, een kolkende zee onder een piepklein bootje en de verzwelgende buik van Monstro, de grote haai.

‘Geleerden en exegeten zijn er nooit goed uitgekomen of Pinokkio nu een boek is voor kinderen of voor volwassenen of voor allebei’, schrijft vertaler Pietha de Voogd in een uitgave van de vertelling uit 2019. Ook de voorstelling van Gesneden Koek is niet alleen voor kinderen een feestje en zit vol satirische elementen die ook bij volwassenen zullen aanspreken. Het vieze mannetje dat Pinokkio verkoopt aan de inhalige poppenspeler is bijvoorbeeld onmiskenbaar geïnspireerd op het typetje van Van Kooten en De Bie. De twee acteurs doorbreken daarnaast regelmatig de vierde wand. ‘Mag de muziek uit?’ vraagt Huisman aan de technicus. ‘Nee niet harder, uit!’

Rode draad in Pinokkio is de zoektocht naar wat ‘deugen’ betekent. Wanneer ben je goed? En wanneer maak je de juiste keuzes? De boodschap lijkt vooral te zijn dat een beetje ondeugend zijn, zeker deugt.

Foto: Wilbert Eerland