Het programma No Ponies van Alex Klaasen bevat 16 nummers, inclusief inleiding en een hele bijzondere pauze, waarin het publiek op zijn plaats moet blijven zitten. Er valt geen enkele zak in het programma te ontdekken. Sommige nummers zijn heel goed, andere zijn verschrikkelijk goed en de rest is ongelooflijk goed. Alex Klaasen heeft met behulp van een aantal topschrijvers en -componisten en – zoals hij in het programmaboekje schrijft – met Gijs de Lange die vanuit zijn graf nog heeft meegeregisseerd, een meesterstuk gemaakt.

Je zou het niet zeggen als je die man op het podium ziet staan, maar Alex Klaasen is een bange man. Angstig vanaf zijn kindertijd. Bang voor ouder worden, bang voor het nieuws in de krant, bang voor mensen en meningen, bang voor intimiteit, bang voor de dood en bang voor het publiek. De therapeut heeft een stevige klus aan hem. Het vormt de basis van het programma No Ponies, dat hij dan ook een angstrevue noemt.

Het hele angstpakket draaide door zijn hoofd tijdens een verblijf in New York. Hij wilde twee maanden in een prachtig appartement op 152 West 96th Street blijven om een musical te schrijven. Maar wat hij ook deed, waar hij ook was, overal bekroop hem de angst en paniek. Uiteindelijk werden het maar tien dagen, waarin hij nauwelijks sliep in the city that never sleeps en toen weer snel het vliegtuig in.

Eenmaal thuis schreef hij een musical over zijn beangstigende New Yorkse verblijf. Een minimusical, maar met de kracht van een avondvullende voorstelling, waarin hij beklemmend mooi beschrijft wat hem daar is overkomen op straat, in Central Park, in de metro en in zijn bed. Niet alleen de tekst grijpt je naar de strot, maar regisseur Peter van de Witte heeft bij al die losse, mooi aan elkaar geplakte scènes muziek gecomponeerd waar Stephen Sondheim zijn stempel van goedkeuring op zou hebben geplaatst als hij nog in leven zou zijn.

New York valt dus in de categorie ongelooflijk goed, maar ook de rest is om je vingers bij af te likken en tranen van het lachen te krijgen. De manier waarop Klaasen het spoken word-genre taalkundig virtuoos belachelijk maakt, lijkt mij voldoende om als spoken word-artiest meteen een andere kunstrichting te kiezen. En als iemand in een maatschappelijke discussie voor de zoveelste keer de term ‘juist nu’ gebruikt, zal dat een moment zijn waarop het publiek dat No Ponies heeft gezien aan een verrukkelijk lied moeten denken.

In tegenstelling tot zijn vorige drie Ponies-programma’s staat Klaasen nu alleen op het podium, en is het daarom nóg persoonlijker dan Showponies 1 en 2 (de kersteditie was puur vermaak). Maar net als hiervoor heeft Klaasen een groep mensen om zich heen verzameld, die zijn vorm van humor en ernst uitstekend kan verwoorden. Zo is een uiterst gevoelige liedtekst over een ongeboren, of niet verwekt kind bij Jurrian van Dongen in uitstekende handen en weet Niek Barendsen het absurde uit een mededeling via de intercom van de treinconducteur te halen. Voor de muziek staan de gebroeders Jan en Keez Groenteman, Peter van de Witte en Rutger de Bekker klaar. Er gaan vijf technici mee op reis, waaronder een kleedster (mag ook wel met zo gigantisch veel verkleedattributen en een spectaculair decorchangement), dus Klaasen zit wel alleen in de kleedkamer, maar is niet eenzaam.

Veruit de meeste teksten zijn van Klaasen zelf, en daarin zitten allerlei angsten verstopt, en hoe je daar eventueel mee zou kunnen omgaan. Dat geldt voor het lelijke eendje, de eenhoorn die eindelijk uit de kast kan komen en zijn haar in de regenboogkleuren heeft laten verven, de manisch-positieve plat-Amsterdamse Pierrot of de man met wie je altijd wel kan lachen, maar die daarvoor wel heel veel bier nodig heeft.

No Ponies is heel veel lachen, maar ook heel veel subtiele stof tot nadenken. En als iemand denkt dat het onderwerp dickpick nu wel behandeld is in het cabaret, die heeft het mis.

We wisten al dat Klaasen een van de meest veelzijdige podiumartiesten is in dit land. Blijkt die gast ook nog prachtig opera te kunnen zingen en klassiek ballet in de benen te hebben. Samen met zijn jongere ik. De finale is een bijzondere variatie op wat Claudia de Breij aan het slot van haar oudejaarsconference deed met de Russische ballerina Olga Smirnova.

No Ponies is een perfect programma, waar niets op aan te merken valt. Misschien alleen, dat het op een gegeven moment afgelopen is.

Foto: Bram Willems