‘Goedenavond, goedenavond, goedenavond, ik ben zo blij dat u hier allemaal weer bent. Goedenavond, goedenavond, goedenavond, toen ik u zag heb ik u dadelijk herkend.’ Met wijd gespreide armen in zijn ruim zittende bruine pak, heet Wim Sonneveld (1917-1974) het Paradepubliek in Eindhoven ruimhartig welkom. Niet één keer, maar tweemaal: jonge theatermakers Tarik Moree en Tim Olivier Somer vertolken beiden de cabaretier.

Dat leidt al snel tot enige onderlinge frictie: elk vindt van zichzelf de beste Sonneveld in huis te hebben. Er zit dus maar een ding op: een duel. Met feitenkennis, conferences en liedjes proberen de twee elkaar te overtroeven. Het levert hilarische imitaties en pastiches van Sonneveld-evergreens op, waarbij je gaandeweg steeds meer aanvoelt dat er iets wringt. Als Moree, tegen de afspraak in, ‘Het dorp’ inzet, is voor zijn collega de maat vol: waarom dit ‘ouderwets gedoe’ nog op toneel brengen? Ze eigenen zichzelf een nostalgie toe die ze helemaal niet herkennen.

Net als in hun vorige Paradevoorstelling Kunst uit 2019 (vrij naar Yasmina Reza), spiegelen de makers zich aan het bronmateriaal en onderzoeken zo op slimme wijze hun vriendschap en hun persoonlijke artistieke afwegingen. Het Wim Sonneveld-Complex is een onderzoek naar nostalgie en de artistieke zeggingskracht daarvan.

Aanvankelijk presenteren de makers zich als opponenten ten opzichte van elkaar: Moree (1996) verlangt naar een veilig soort jarenvijftignostalgie en put daar waardevolle troost uit; Somer (1993) verfoeit het, hij vindt dat theater over het nu moet gaan. De tijden zijn veranderd en je kan Sonneveld daar niet klakkeloos in meenemen, meent hij. Eerlijk, die Margootje van hem was toch eigenlijk gewoon ‘veel te jong’, die is nu ‘psychisch een zooitje’. En dat dorp van hem? Wie nu kijkt ziet: ‘het raadhuis is van Bol.com’ en ‘alleen nog stikstofboerderijen’.

Samen met de driekoppige band The Sunfields, leveren Moree en Somer boeiend theatraal vuurwerk af dat onderzoekt of en hoe het verleden vorm kan krijgen in het nu. Met veel gevoel voor breed uitgemeten drama en grote gebaren onderwerpen de twee elkaar aan een aanvankelijk verbaal, muzikaal en later ook fysiek duel, en weten de ingezette onderlinge verwijdering ook weer op prachtige wijze te slechten. Want de kloof tussen mensen die (te) krampachtig vasthouden aan de (schijn-)nostalgie van een (vaak vertekend) verleden en de mensen die dat verleden (te) nietsontziend afdoen als irrelevant, zonder zich daadwerkelijk te verdiepen in de betekenissen ervan, ís te overbruggen: in kunst, waarin via verbeelding, inleving en empathie andere denkbeelden onderzocht kunnen worden, maar ook die van jezelf.

Foto: De Parade