‘Aan vrouwen hangen kinderen. (…) We hebben ze wel of we hebben ze niet.’ En ze maakte een kind is een voorstelling van vrouwen over dat ene onderwerp dat, of je ze nu wel of niet hebt of wilt, onontkoombaar is: moederschap. Meral Polat geeft in een weergaloze solo een nieuwe invulling aan het thema.

Het idee voor de voorstelling komt van regisseur Nita Kersten. Zij benaderde schrijver Sarah Sluimer en theatermaker Meral Polat, om samen vorm te geven aan een nieuwe invulling van het begrip ‘moederschap’. Het is een monoloog geworden waarin Polat hardop filosofeert over wat moeder zijn nu eigenlijk inhoudt en over de grote vraag: kan dat wel samengaan, kunstenaar zijn en moeder?

Sluimer schreef een poëtische tekst, waarin de hoofdpersoon, een kunstenaar, zich voorneemt om het moederschap nu eens als kunstuiting neer te zetten, inclusief barensweeën en bevalling. Dat levert prachtige, soms wat pathetische momenten op, die worden afgewisseld met alledaagse observaties en heerlijk nuchtere relativeringen. En met geweldige zang.

Polat is helemaal in haar element in haar eentje op het toneel, zelfs als de techniek het heeft laten afweten en de première wegens een technische storing pas ruim een half uur later kan beginnen. Ontspannen loopt ze rond en vraagt de bezoekers bezorgd of ze geen honger hebben gekregen intussen (het is een lunchvoorstelling). Ze pelt een sinaasappel en deelt stukjes uit. Ze vertelt hoe ze als kind al een beeld had van zichzelf als oudere vrouw in het park, met aan iedere arm een kleinkind. Zelf is ze nu op de leeftijd dat het erop aankomt voor vrouwen: to be or not to be. Nog even en het kan niet meer. Moeder worden is in haar familie en haar cultuur – ze is oorspronkelijk van Turks-Koerdische komaf – nog meer dan in de westerse maatschappij een must.

De Palonizaal van Theater Bellevue is omgebouwd tot een ronde, warme ruimte. Centraal een achthoekig podium, eromheen zit het publiek in een halve cirkel op banken met kussentjes in intieme setting, een ontwerp van Marjolijn Brouwer. Mooi hoe vrij Polat zich beweegt in de ruimte. Ze danst onbekommerd speels, wulps en weelderig en ze zingt de sterren van de hemel.

Als actrice heeft ze haar sporen verdiend, zowel in het theater, bijvoorbeeld bij Orkater in Lost Tango (2019) en De vreemdeling (2021) als in tv-series (ze is populair als Mel in De luizenmoeder), maar ook als zangeres weet ze zowel te imponeren als diep te ontroeren.

En ze maakte een kind is een persoonlijk, op het lijf van Polat geschreven verhaal met een universele strekking. Waar moederschap, menstruatie en miskramen tot voor kort behoorden tot onderwerpen die zich in het vrouwelijke – lees: niet interessante – domein bevonden, is er een kentering gaande. ‘En waarom heb ik al talloze sterfmonologen gezien en gespeeld, maar blijft het geven van leven gevangen in flauwe of platte beelden? Terwijl het net zo’n grote aardverschuiving is’, vraagt ze zich hardop af.

En wat betekent moederschap eigenlijk? Is een niet-biologische moeder die haar leven lang voor een kind zorgt minder moeder dan de moeder die wel zelf een kind heeft gebaard? Zelfs als ze dat kind heeft afgestaan? Is moederschap niet vooral een kwestie van ‘zorgen voor’ – zoals Polat zorgt voor haar publiek met haar stukjes sinaasappel – en van scheppen? Leven scheppen, kunst scheppen.

Foto: Bart Grietens