Het werk van de Argentijnse theatermaker Mariano Pensotti is hot en dit seizoen terug te vinden in de programma’s van een aantal prestigieuze Europese festivals zoals het Holland Festival. Zijn nieuwste voorstelling Cineastas is een ingenieuze puzzel, waarin Pensotti aan de hand van de levens van vier filmregisseurs de relatie onderzoekt tussen realiteit en fictie. In het propvolle Théâtre Les Tanneurs, een bescheiden theater in Brussel Zuid, onthaalde het  publiek van Kunstenfestivaldesarts de voorstelling met een reeks enthousiaste bravo’s. Terecht, Cineastas is een meesterwerkje.

Pensotti begon zijn onderzoek voor de voorstelling drie jaar geleden door filmregisseurs te ondervragen over de relatie tussen hun films en hun persoonlijke leven. Daarna onderzocht hij of en op welke manier hun levens waren beïnvloed door verhalen of films. Daarna schreef hij een novelle, die het uitgangspunt werd voor de  vertelrollen in Cineastas. De theatrale vertaling werkte hij verder uit met zijn vijf acteurs, die in Cineastas voortdurend van rol wisselen. De voorstelling bestaat uit vertelde en gespeelde delen, die elkaar continue afwisselen en aanvullen. Met behulp van wisselende kledingstukken kruipen de acteurs steeds geruisloos in de huid van een ander.

Een kluwen van verhalen toont de levens van de regisseurs inclusief de fragmenten van hun films. Het decor van Cineastas kent een toepasselijke splitscreen opstelling die de scheiding tussen film en realiteit bevestigt. Terwijl het publiek op de benedenverdieping vooral kijkt naar momenten uit de  privélevens van de regisseurs, toont de bovenverdieping de soms vet uitgelichte scènes van de films. Gelukkig is de scheiding geen wet en wordt de code net zo makkelijk verbroken. Het interieur van beide sets verandert keer op keer doordat een productie-assistent stoelen, schilderijen en andere attributen verwisselt.

Pensotti bewijst zijn kwaliteit als schrijver, de verhaallijnen zijn goed uitgedacht. Wordt het privéleven van de ene regisseur beïnvloed door zijn film, bij een ander is het juist de film die verandert door onverwachte privé-omstandigheden. Het is fascinerend hoe de Argentijn verhalen met elkaar verweeft en de levens bij tijd en wijle ook fysiek met elkaar verbindt door onverwachts parallel beelden te tonen op beide verdiepingen. Hij weet er een mensheid in te vangen.

De voorstelling roep vragen op als ‘kunnen kunstwerken onze vergankelijke levens bewaren?’ En ‘hoezeer bepaalt fictie onze levens en bestaat er een leven zonder dromen?’ Cineastas vertelt veel over het menselijk verlangen om aan de werkelijkheid te ontsnappen. Vooral de gelaagdheid van de voorstelling maakt indruk, want in Cineastas legt Pensotti niet alleen onze chronische hunkering naar onsterfelijkheid bloot, maar laat hij ook zien hoe film en theater zich tot het onderwerp verhouden. Waar film de tijd kan vangen, bevestigt theater de vluchtigheid van ons bestaan. De Argentijn heeft het allemaal bij elkaar gebracht in een even ontroerende als gewiekste montage, die Buenos Aires als wereldmetropool centraal zet. Cineastas is een absolute aanrader. Prachtig theater dat beklijft. Binnenkort ook te zien op het Holland Festival.

Foto Bea Borgers