Een vrouw zit bij het kampvuur te praten met haar vriendin. Dan wijst de vriendin in de verte: is dat niet de echtgenoot van de vrouw, die daar staat te zoenen met een ander? Inderdaad: de man gaat onder hun neus vreemd. Het bijzondere is dat de vrouw, de vriendin, de echtgenoot en de minnares marionetten zijn, poppen van zo’n tachtig centimeter groot. Ze worden bespeeld door acteurs die dezelfde personages voorstellen. En poppen en acteurs reageren gelijktijdig op alles wat gebeurt.

In de collagevoorstelling Burning bright in the forest of the night (Arde brillante en los bosques de la noche) vormen drie vrouwen de belangrijkste personages. Een professor geschiedenis, die uit den treure zware theoretische verhalen ophangt over de Russische revolutie. Een communistische guerillastrijdster die terugkeert uit de jungle van Colombia. En een ambitieuze televisiepresentatrice die zich laat verleiden tot een seksavontuur dat uit de hand loopt wanneer ze terechtkomt tussen de nazaten van geëmigreerde Russische revolutionairen.

De Russische revolutie vond honderd jaar geleden plaats, in 1917.  De Argentijnse regisseur en auteur Mariano Pensotti gebruikt dat eeuwfeest om een statement te maken over de manier waarop de mens zichzelf steeds weer het leven moeilijk maakt, zo niet verpest. Onderdrukking is er altijd en zal er altijd blijven. Het Russische communisme mag dan voltooid verleden tijd zijn, de erfgenamen ervan zijn nog altijd niet gelukkig; en de rest van de mensheid maakt er trouwens ook een potje van. Pensotti pikt uit de tijd van de revolutie als leidraad de figuur van Alexandra Kollontai (1892-1952), communist, revolutionair en vooral feminist.

Het werk van Pensotti was al eerder te zien tijdens Noorderzon, onder andere zijn sterke voorstelling Cineastas. Pensotti mag graag alle middelen die hij kan verzinnen inzetten om een voorstelling te maken. Voor Burning bright in the forest of the night daagde hij zijn acteurs, drie vrouwen en twee mannen, uit marionetten te bespelen. Dat konden ze helemaal niet, wat het idee des te fascinerender maakt. Pensotti haalt zijn spelers zo bewust uit hun comfort zone. Daarnaast vertelt hij delen van zijn verhaal via een ingebedde toneelvoorstelling en door middel van een korte speelfilm. Telkens keren dezelfde acteurs en dezelfde verhaallelementen terug. Dit alles ondersteund door een fraaie Latijns-Amerikaanse score.

De voorstelling begint dus met acteurs die poppen bespelen die er precies zo uitzien als zij en die dezelfde rol spelen. Maar terwijl in ‘normaal’ poppentheater de poppenspelers de aandacht niet op zich vestigen, ondersteunen en bevestigen de acteurs hier juist de reacties van de poppen. De geschiedenisprofessor (Susana Pampín) flipt evenzeer als haar pop op het bedrog van haar man. Als de poppen samen dansen, dansen de acteurs ook met elkaar.

Het poppenspel loopt over in een toneelvoorstelling over een huiswaarts kerende, getraumatiseerde guerilla-strijdster (Laura López Moyano): zoals Shakespeare in Hamlet een toneelstuk laat opvoeren in zijn toneelstuk. De personages uit de toneelvoorstelling gaan vervolgens samen naar een film over het derde hoofdpersonage, de televisie-presentatrice (Inés Efron). Zij wordt geconfronteerd met de harde werkelijkheid van hedendaagse slavenarbeid.

Opvallend is dat in veel verhaalelementen de traditionele man/vrouw-verhoudingen worden omgedraaid, de revolutionaire feminist Alexandra Kollontai indachtig. Vrouwen grijpen de macht, nemen de wapens op, zijn seksueel agressief. Het resultaat is hetzelfde als bij mannelijke macht: de wereld is onverbeterlijk verrot, de mensheid maakt er altijd weer een potje van.

Door het heen en weer springen van poppen naar acteurs naar film, van verhaallijn naar verhaallijn, van authentieke historische elementen naar fictie, ontstaat een fascinerend vlechtwerk van theatrale elementen waarvan de conclusie is dat de mensheid in haar zoektocht naar een ideale wereld haar eigen ongeluk veroorzaakt.

Burning bright in the forest of the night is een bijzonder, uniek, vaardig gemaakt kunstwerk. Het experiment van Pensotti met het mixen van disciplines is geslaagd.

Foto: José Frade