In Bygones mengt het Canadese choreografenduo David Raymond en Tiffany Tregarthen dans, theater en illusionisme met als doel de spanning met het verleden tastbaar te maken. De vraag hoe we kunnen loslaten ligt ten grondslag aan deze beeldende voorstelling vol effecten. Maar echt tastbaar wordt dat onderwerp niet, het blijft het gissen naar de inhoud in de donkere en ondoorgrondelijke droomwereld die geschetst wordt.

Een voor een draaien twee dansers om hun as in de lucht. Hoe doen ze dat, vraag je je af. Maar het donkere gat waar we inkijken geeft geen enkel aanknopingspunt. Op het zijtoneel in de schemering zit ondertussen een vrouw op een stoel aan een tafeltje. Wanneer het kopje op de tafel in beweging komt, gaat ook het boek dat ze in haar handen heeft een eigen leven leiden. Als ook de tafel en de stoel in beweging komen valt het hele tafereeltje uit elkaar. Niet veel later schuift een reeks voorwerpen door de donkere ruimte. Wie goed kijkt ziet de draadjes waarmee ze verbonden zijn.

Bygones, wat zoveel betekent als ‘gedane zaken’, vangt aan met een opeenvolging van illusionaire beelden en eigenlijk houdt die parade niet meer op. In een overdadig spel met licht (en donkervals) verschijnen en verdwijnen zowel personages als objecten. Naar hun verbinding blijft het gissen, al keren ze in verschillende hoedanigheden terug.  De eclectische soundscape is even ongrijpbaar. Veel regengeluiden kent het eerste deel van dit werk en dat rijmt met de man met de paraplu, die regelmatig terugkeert. Of moeten we zeggen ‘de paraplu met de man’, want lichaam en object hebben evenveel gewicht in Bygones. Althans zo lijkt het.

Gaandeweg de voorstelling krijgt het lichaam meer ruimte en is in het dansante materiaal de signatuur van Chrystal Pite’s gezelschap Kidd Pivot goed te herkennen. Geen wonder, Raymond en Tregarten zijn er onderdeel van. Hoewel de uiterst vloeiende en virtuoze bewegingstaal die langzaamaan het stuk insluipt veel respect afdwingt, blijft Bygones aan de oppervlakte. In het cinematografische schouwspel – op het spectaculaire af – wordt de inhoud nergens tastbaar. Een plotseling gezongen tekst in de muziekcompositie suggereert een vastgelopen liefde. Een object (is het een lamp?) transformeert verderop in het stuk tot een merkwaardig personage; zijn dat dan heel letterlijk de herinneringen die transformeren tot spoken?

Misschien is er gewoon te veel gesleuteld aan dit werk. Dankzij de coronacrisis hebben David Raymond en Tiffany Tregarthen er lang aan gewerkt. Met veel toewijding ook, begrijp ik uit het nagesprek. Persoonlijk miste ik een anker in de beeldende overvloed. Misschien ook een kwestie van dramaturgie, een helder vertrekpunt nemen. Verlangen, herinnering en emotie, hoe werkt dat in ons systeem? Dat lijkt me een fascinerend gegeven om te onderzoeken. Maar we blijven tasten in het duister. In zijn overdadigheid walst Bygones eigenlijk vooral over het gegeven heen. Hoe prachtig de vormgeving en de dans ook is.

Foto: David Raymond