U moet voor de aardigheid eens op YouTube kijken naar de persconferentie die de Japanse politicus Ryutaro Nonomura in 2014 gaf. Hij was beschuldigd van misplaatste declaraties en wilde daarvoor zijn excuses maken. Althans, dat maakten de aanwezige journalisten op uit de paar woorden die ze konden verstaan. De rest van zijn verklaring ging verloren in een hartverscheurend huilen en een woest met de vuisten op de tafel slaan. Vergelijk dat eens met de stamelende woorden en de ingehouden tranen van Ferd Grapperhaus in de Tweede Kamer na zijn faux pas tijdens zijn huwelijk.

Excuses maken kan op veel verschillende manieren. De emotionele varianten (al dan niet gespeeld) van Nonomura en Grapperhaus zijn uitzonderingen, meestal worden excuses zodanig geframed dat de politicus in kwestie niet al te veel reputatieschade oploopt. De excuses zelf maken deel uit van het politieke spel.

In het begin van haar voorstelling Being wrong and how to admit it laat schrijver en regisseur Zarah Bracht een politica, op naaldhakken en in een keurig blauw mantelpakje, enkele zinssneden proeven. Clichématige fragmenten die we maar al te goed kennen. ‘Ik sta hier voor u…’, ‘wij zijn ons bewust…’. De eerste zin die ze volledig zonder haperen uit haar mond krijgt is ‘er zijn dingen die niet goed zijn gegaan’. Dan weet je al hoe laat het is.

Actrice Kirsten Mulder brengt de tekst, wankelend op haar paarse schoenen, op het voortoneel voor een gesloten gordijn. Nadat ze ‘welgemeende excuses’ heeft aangeboden schopt ze haar schoenen uit. Deze klus is geklaard, de fouten zijn toegegeven.

Maar in haar hoofd maalt het door. Terwijl op de achtergrond zachtjes percussie inzet stelt ze zichzelf hardop vragen over het politieke bedrijf. Tot ze een geniale inval krijgt. ‘Als iedereen aan zichzelf denkt, wordt er aan iedereen gedacht.’ Ze wordt zo opgewonden van haar eigen eyeopener, dat ze hem kronkelend op de vloer blijft herhalen.

Het is de opmaat voor een voorstelling waarin niet zozeer het erkennen van fouten centraal staat, als wel de worsteling van een politica met haar idealen. De werkelijkheid blijkt weerbarstiger dan ze had gehoopt, haar prachtige ideaal botst telkens keihard op de wetten van het systeem. Mulder speelt haar met een constante nervositeit, voor een moment van rust is in haar kolkende hoofd geen ruimte. Voortdurend is ze objecten aan het verplaatsen, van kleren aan het wisselen, heen en weer aan het lopen. Daarbij wordt ze door de twee slagwerkers op de achtergrond soms begeleidend ondersteund, maar vaak ook juist opgejaagd.

Zo propvol als het in haar hoofd is, zo propvol is het ook in de tekst van Bracht. Ze wil te veel tegelijk met te veel grote woorden aan de orde stellen. Ze laat haar personage mijmeren over ‘een objectieve waarheid’ of over belangen die we niet moeten verwarren met verlangens. Met elk kledingchangement zien we weer een andere kant van deze vrouw. Ze kan het hebben over een drone-aanval op een raffinaderij of over de angst achtergrondruis te worden, maar net zo goed over het milieuonvriendelijke gebruik van koffiecapsules. Wat ze dan weer koppelt aan een geliefde. ‘Ik hou van de wereld maar nog meer van jou.’

Het is een beetje te veel voor een voorstelling die krap aan een uur duurt en waarin ook nog een tamelijk lang drumduet een plaats heeft gekregen. Iets minder thema’s, iets meer rust: het zou Being wrong and how to admit it een stuk krachtiger hebben gemaakt.

Foto: Bart Grietens