Hoe helen diepe wonden? Dat lijkt de vraag achter de solo Anahit. In een compilatie van geluid, tekst en beweging onderzoekt de Italiaans-Armeense choreograaf Giorgia Ohanesian Nardin het slib en puin van grote trauma’s. Hoe nestelt het koloniale verleden zich in het lichaam? Wast het water de wonden of kunnen woorden ook helen?

In het donker hangen drie doeken als puntige schaduwen in de ruimte. Met een beetje fantasie kun je er een bergachtig landschap in zien; bijvoorbeeld de Nagorno Karabach. Die tuin (bach) van zwarte (kara) bergen (nagorno) op de grens van Armenië en Azerbeidzjan heeft een beladen historie, onlangs nog werd de enclave op brute wijze ontruimd. Pas laat in het stuk verwijst Ohanesian Nardin naar dat gegeven, als hen zich tot het publiek richt met de woorden ‘Free Palestine’, ‘Free Artsakh’.

Tot dat moment is Anahit vooral een mysterieuze solo, die hedendaagse en oude riten verbindt op een wat afstandelijk en ongrijpbare wijze. In een summier licht zien we hoe een naakte Ohanesian Nardin zich laat aankleden en buikdansend het geluid opneemt van de vele kleine spiegeltjes aan haar kostuum. Hoorden we eerst nog het geluid van een drukke straat, later als hen zich onstuimiger beweegt met uitbundige grimassen op het gezicht vormt dat opgenomen geluid de soundscape (F. de Isabella), opgevolgd door een pendelritueel.

Een volgend moment leest hen van een papier teksten voor, terwijl hen zich richt tot een derde persoon. Dat zal Anahit zijn, de Armeense godin van water en vruchtbaarheid. De tekst kent geen verhaal, gedachtes lijken hier samen te vloeien met intellectuele reflectie. Ik kan er niet echt een touw aan vastknopen, intrigerend klinkt het wel. Door de flarden zinnen heen hoor ik een pleidooi voor moreel relativisme. Wanneer hen zich verplaatst en liggend op de grond spreekt door een hangende microfoon, lijken de teksten iets persoonlijker te worden.

Dan verdwijnt hen van het toneel en keert de persoon die hen aankleedde, Max Simonetto (ook verantwoordelijk voor set en kostuums), terug. Gekleed in een zwarte jurk, haalt hen ‘de bergen’ neer. Zorgvuldig worden de doeken gedrapeerd tot een glooiend landschap van donkere ‘aarde’. Tijdens de handeling horen we een telefoongesprek, waarin een overzeese vriendin uit New York een tarotlegging interpreteert. De kaarten van De Dood en De Geliefden worden toegelicht. In de context van de Armeense genocide hebben die zo hun betekenis. Niet per se negatief overigens.

Anahit zit boordevol symboliek. Maar om alles te kunnen duiden, moet je wel goed ingevoerd zijn, want Ohanesian Nardin omhult zich met veel spirituele mystiek. Helemaal grip kreeg ik er niet op, maar dat lijkt precies de bedoeling. Ook diepe trauma’s zijn immers maar moeilijk te doorgronden. Het is vooral de vraag hoe ze kunnen helen en kunnen bijdragen aan iets nieuws en positiefs. Pas op het eind breekt de solo open als hen terugkeert en zich tot het publiek richt. Wast Anahit de wonden met water, hen doet het bij voorkeur met woorden. Op witte vellen papier blijven ze symbolisch achter op het donkere, glooiende landschap.

Foto: Tessa de Geus