De financiële schade door de coronacrisis is nu al enorm, en het einde is nog niet in zicht. Wat zijn de verhalen achter de cijfers? Theaterkrant gaat in gesprek met zzp’ers uit de theatersector. Waar doen ze het van? Hebben ze nog werk en inkomen? En hoe gaan zij om met de onzekerheid die de coronacrisis brengt? Deze keer: theatermaker Karina Kroft.

Karina Kroft was voor de coronacrisis al bezig met het heruitvinden van haar kunstenaarschap. Voor de liefde vertrok ze van Amsterdam naar Friesland. Nu werkt ze nog voor de helft van de tijd in Amsterdam, maar uiteindelijk wordt Leeuwarden haar thuisbasis. ‘Ik was al bezig met het opnieuw vormgeven van mijn carrière, en heb dus een voorsprong op anderen.’ Daarnaast had ze het geluk dat ze op 11 maart, de dag voor de lockdown, een project afrondde en daardoor niet halverwege haar werk hoefde stop te zetten.

Voor haar man was dat anders. ‘Hij is grafisch ontwerper en maakt content voor lichtprojecties. Hij was aan het bouwen voor een voorstelling, maar na de persconferentie konden ze alles inpakken en omdraaien. Bij hem werd er in één keer een streep door een heleboel projecten gezet. Een aantal projecten zijn doorgeschoven, maar veel is afgelast.’

‘We hebben twee weken met de handen in het haar thuis gezeten, samen met de kinderen. We móesten iets doen, dus hebben we na die twee weken op een gebouw in Leeuwarden een tekst van Martin Luther King geprojecteerd. De volgende dag deden we het weer, maar dan op het gerechtsgebouw en met een nieuwe tekst. Dat werd direct opgepakt en stond op de voorpagina van de Leeuwarder Courant.

Al vrij snel bleek dat de coronacrisis heel lang zou duren, en mensen verlangden naar meer dan alleen de leegte van de crisis. Toen zijn we consequent elke dag een tekst op een gebouw gaan projecteren. We zochten naar een manier om het financieel rond te krijgen, en zijn ondersteund door verschillende fondsen. Ook de provincie Friesland heeft ons ondersteund. Toen was het project opeens niet meer alleen een artistieke behoefte, maar ook een manier om de rekeningen te betalen. Ik heb de TOZO dus niet hoeven aanvragen, omdat ik een net afgeronde klus nog uitbetaald kreeg en dit project kon financieren.’

‘De projecties waren onze redding. Ze zorgden ervoor dat wij onszelf niet verloren in de leegte en uitzichtloosheid van de crisis. We deelden de troost die we zelf nodig hadden. Mijn man en ik hebben al eerder samengewerkt, maar we hebben nu een nieuwe vorm gevonden waar we mee door willen. De combinatie van architectuur, tekst en projectie werkt heel goed.’

Na zeventig dagen lang projecteren hebben Kroft en haar man Remko Smids het project afgerond. Nu begeleidt Kroft de afstuderende studenten van de opleiding Writing for Performance aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. ‘Dat gaat nu online, en is daardoor een grotere klus.’ Wat ze hierna gaat doen, weet ze nog niet. ‘Ik maak me ongelofelijk ongerust over de gevolgen voor de sector. De groepen die zullen verdwijnen, de theaters die zullen omvallen. Dat is verschrikkelijk. Over mijzelf maak ik mij niet ongerust. Ik ben getraind in financiële onzekerheid. Zelfs met een vaste plek bij een gezelschap moet je elke vier jaar afwachten of je weer geld krijgt. Die onzekerheid zit ingebakken in het systeem. Tot nu toe is het altijd goed gekomen, dus dat zal nu ook wel zo zijn. Maar misschien sta ik wel te optimistisch in het leven, dat zou kunnen.’

‘Wat ik heel erg vind, is het politieke statement dat de regering maakt met de hulp die wordt gegeven. Zzp’ers kunnen hulp tot bijstandsniveau aanvragen, terwijl piloten worden doorbetaald. Dat wordt allebei door de regering betaald. Het verschil tussen wat de KLM krijgt en wat de cultuur krijgt, voelt gruwelijk oneerlijk. De regering gaat ervanuit dat zzp’ers sowieso al voor een salaris op bijstandsniveau werken. Dat beeld vind ik heel pijnlijk. Voor het theater geldt: we zijn niet hot. De hulp die wij krijgen toont aan dat de politiek de kunstenaar en zzp’er wegzet als onbelangrijk en niet veel waard. Dat horen we al jaren.’

‘Ik vind het goed dat er nu aandacht is voor hoeveel cultuur economisch gezien oplevert. Er is een filmpje online verschenen waarin wordt uitgelegd hoeveel steun de kunst krijgt en wat dat de samenleving oplevert in geld. Daarin zie je dat er in de kunstsector geld wordt gemaakt voor de samenleving.’

‘Ik heb nooit begrepen wat het probleem met het subsidiëren van cultuur is. Het land hangt aan elkaar van dingen die de overheid betaalt. Niet iedereen maakt overal gebruik van. Ik ga ook niet naar voetbal, terwijl daar heel veel subsidie heengaat. En iemand die niet kan fietsen, betaalt toch mee aan de fietspaden.’

Inkomsten verloren? Vooralsnog niet.
Werk verloren? Nee.
Uitkering? Nee.

Foto: Jacob van Essen