Wie het verhaal van het bos wil vertellen, ontkomt er niet aan het óók over de mens te hebben. Die gewaarwording dringt zich onontkoombaar op tijdens het kijken naar de voorstelling Vergezichten, de proloog van Boslab Theaterfestival in het Amsterdamse Bos.

Kan het bos zelf de hoofdrolspeler van het verhaal zijn, vroegen theatermaker Zephyr Brüggen en scenograaf en lichtontwerper Kelvin Pater zich af. Als het publiek plaatsneemt in het geïmproviseerde, roodpluchen gordijnentheater, doen de makers eerst een oproep aan de verbeelding: ‘Laat immense werkelijkheid dit nederige podium vullen.’ Een proloog van de proloog dus, die de blikrichting voor deze performance-installatie stuurt én bovendien van grote waarde is voor het hele festivalbezoek.

In een aantal korte, verstilde taferelen zien we hoe de mens zijn sporen achterlaat in de natuur, op theatrale wijze ingrijpt op zijn omgeving en daarmee die omgeving manipuleert, transformeert. Het zijn esthetische beelden, rookpluimen, bewegende takken en gestileerde donderstormen. We zien geen mensen in de korte scènes, maar wel zijn sporen: aan onze verbeelding om de beelden met ‘immense werkelijkheden’ aan te vullen. Pas in het laatste tafereel zien we de mens die deze pas de deux met het bos is aangegaan, of althans, dan wordt ineens duidelijk dat we dat zelf zijn: als het theater wordt onttakeld, de rode doeken als spoken opgetrokken worden en het uitgangspunt dat wij het zijn die het bos bekijken niet langer verdedigbaar is, maar wij het blijken te zijn die door het bos bekeken worden.

Het werk op Boslab Theaterfestival varieert van volwaardige jongemakersvoorstellingen – zoals het feestelijke Een ingebeelde ziekte van Collectief Blauwdruk, dat eerder op Festival Karavaan al in première ging – tot korte, meer ongepolijste etudes die rechtstreeks uit het ‘laboratorium’ komen. Publiek bekijkt meerdere voorstellingen in verschillende routes. In Route Geel zien we – behalve Nu de dood nog van Reinout Bongers – twee korte, woordloze voorstellingen die, hoewel op momenten wat al te uitgesponnen, zich beide kenmerken door een stijlvaste beeldtaal en groot gevoel voor esthetiek, en bovendien niet te veel in willen vullen: de voorstellingen doen een groot beroep op de (door de proloog al aangewakkerde) verbeelding van de toeschouwer.

Laurien van Rijswijk inspireerde Better Days op het leven van Marlene Dietrich. Gekromd en gekweld komt ze tussen de bomen vandaan, deze verweerde en verfomfaaide verganeglorie-ariest, steunend op een winkelwagentje waarin ze de voorwaarden voor haar sterrenstatus vastbesloten met zich meezeult: parelkettingen, weldadige jurk, make-up, alles ademt uitgedoofd succes.

Better Days is een studie naar ouderdom en menselijk verval als onontkoombare randvoorwaarden van de mens als soort, die zich daarmee onderscheid van de natuur, die na elk najaar immers weer een voorjaar mag verwachten. In een uitgerekte, woordloze scène transformeert dit personage puffend en kreunend tot een variant van de ster die ze ooit was, en eist daarmee vastbesloten de spotlights en het applaus op. Die krijgt ze ook, of het nu in haar verbeelding is of niet. Het contrast tussen de weldadige natuur en dit vervallen persoon en haar vastbeslotenheid de spotlights (nog één keer?) te claimen, is ontroerend.

De voorstelling Faun speelt zich een episode later af: als de dood zijn onafwendbare intrede al heeft gedaan. Theatermaker Ali Ünal komt in de duisternis aanvaren op een klein vlot, schaars verlicht door een lantaarn. Hij meert aan en begint zich de natuurlijke omgeving eigen te maken, sterker nog: gezellig te maken. Dan ontwaren we acteur Menzo Kircz, verschuilend achter takken, in een poging aan deze Charon te ontkomen. Tevergeefs, uiteraard, wie eenmaal in het voorportaal van de dood is beland, komt daar niet zo gauw meer weg. Prachtig is hoe het personage van Ünal in een warm samenspel toenadering zoekt met zijn gast, die zich steeds meer openstelt voor zijn lot. Als die uiteindelijk gelaten wegdrijft op het vlot, de eeuwigheid tegemoet, realiseer je je dat ook het personage uit Better Days hier elk moment haar opwachting kan maken.

Foto: Better Days, Sjoerd Derine