Het ‘Rijnreisje’ staat misschien bekend als passief vertier dat vooral voorbehouden is aan ingedut seniorenpubliek, maar dat is buiten theatermaker en beeldend kunstenaar Steef de Jong gerekend. In zijn beeldende zesplusvoorstelling Rijnreisje volgen we twee verliefde zalmen die zich tegen de stroom in een weg van de Noordzee, via de Romantische Rijn richting het Alpengebied banen. ‘Om te paaien!’ verklaren ze vrolijk.

Dat is het uitgangspunt voor een even vrolijk als uitwaaierend theateruurtje, waarin De Jong meer aanstipt dan uitdiept. Zoals altijd bij zijn voorstellingen, bestaat het decor uit uitvouwbare, uitklapbare en uitschuifbare kartonschilderingen vol onverwachte, speelse houtjetouwtje-effecten. Zo neemt De Jong zijn toeschouwers stroomopwaarts mee langs een negentiende-eeuws Hollands vissershuisje, via een Titanic meets Loreley-drama naar een zingende Zwitserse gletsjer. Onderweg zingt een hongersteen ruige rock-‘n-roll en wordt een vervuilende chipsfabriek moreel tot inkeer gebracht.

Het overkoepelende lijntje van de twee semi-hitsige zalmen is daarbinnen de zwakke schakel: ze zijn noodzakelijk als kapstok voor het verloop van het verhaal, maar voegen geen interessante blikrichtingen toe op de vele onderwerpen die voorbijkomen (zoals overbevissing, klimaatverandering, milieuvervuiling). Mede daardoor is de voorstelling thematisch vrij eenduidig: onder invloed van de mens staat de natuur onder toenemende druk. Die moraal wordt in korte, hapklare scènes opgediend; je zou willen dat De Jong hierin ook wat meer tegen de stroom in zou zwemmen, bijvoorbeeld door meer tegenkleur of verwarring aan te brengen.

Dat wordt gelukkig ruimschoots gecompenseerd door het open, aanstekelijke spel van Jip Bartels, Lucas Schilperoort en percussionist Yung-Tuan Ku, die onder meer achter haar marimba op het voortoneel het avontuur muzikaal omlijst. Op muzikaal gebied spreken de makers veel registers aan: van minimalistische klimaatrock en sireneachtige zang tot een gletsjer die vol overgave een melismatische aria zingt: ‘Ik smelt!’ De Jong voorzag zijn (volledig op rijm gezette) tekst bovendien ruimhartig van knipoogjes en kwinkslagen (‘echt schilderachtig hier’, constateren de vissen tussen de beschilderde panelen).

Maar de grote blikvanger van deze productie is zonder meer het ingenieuze decor, dat nog het meeste wegheeft van een driedimensionaal prentenboek op reuzenformaat. Rijnreisje begint mooi sprookjesachtig in een mysterieuze onderwaterwereld tussen de zalmkuit, maar al snel klapt de complete Haringvlietbrug uit het karton (die de zalmen bovendien lekker chagrijnig toespreekt), of een vierkoppige Rijncommissie met afgevaardigden uit alle landen waar de rivier doorheen stroomt.

Rijnreisje is al met al inhoudelijk tamelijk voorspelbaar, maar visueel vaak ronduit overdonderend. En uiteindelijk wordt er natuurlijk ook lustig op los gepaaid ­– uiteraard wel op keurig kuise wijze, héél zesplussersproof.

Foto: Sanne Peper