‘Eigentlich bin ich ganz anders aber ich komme so selten dazu’, zo luidt de openingszin van Doing it Right, waar eigenlijk meteen het uitgangspunt en de filosofie van de voorstelling in opgeborgen zit: ik identificeer me eigenlijk helemaal niet met die twaalfduizend jaar aan man-vrouw-rolpatronen, maar ik heb geen tijd en ruimte om daar actief iets mee te doen.

Doing it Right is het derde deel van het drieluik dat Eva Marie de Waal en Sophie van Winden – onder de naam Waal en Wind bij Via Rudolphi Producties – maken over feminisme. In Holy F (2016) lieten ze feministische schrijfsters de revue passeren en in Mama Marlène (2020) werd moederschap onder de loep genomen. In Doing it Right, blijkt in het nagesprek, zitten bijna alle gedachten en ideeën die in de vorige voorstellingen niet pasten.

Doing it Right is een rappe montagevoorstelling van sketches, scènes, typetjes, filosofische manifesten en heel veel kleding. Op en rondom een enorme berg van roze glitterige kostuums (een ontwerp van Miek Uittenhout) meten de actrices zichzelf een wervelwind aan personages en dialogen aan. Er wordt een kledingstuk van de stapel gevist, een accentje aangemeten, en er knalt een volgende scène het podium op. De Waal en Van Winden hebben een hoog tempo en een aanstekelijke energie. Ondanks het bij vlagen zware onderwerp, weten ze de voorstelling vooral prikkelend en vlot te houden.

De beelden van feminisme en misogynie waar Waal en Wind mee stoeien zijn geenszins nieuw; de (witte en hoogopgeleide) doelgroep van Doing it Right zal niets horen waar ze het niet al mee eens was. Desondanks weten ze ook uit bekende thema’s nieuw en fris materiaal te kweken. Waal en Wind heeft haar thema’s gedegen en uitvoerig onderzocht. Wat niet in de voorstelling aan bod komt, wordt besproken in de bijbehorende podcast. Daarin wordt in vijf afleveringen, in gesprekken met anderen, dieper ingegaan op kernthema’s van de voorstelling, zoals gender, toxic feminity en ‘wappisme en wokeology’.

Net zoals in Holy F en Mama Marlène creëren Waal en Wind in Doing it Right een nauwkeurige mix van academische en filosofische teksten aan de ene kant, en droge humor aan de andere kant. Vooral de rechtse kijk op vrouwelijkheid, sekse en gender wordt stevig op de hak genomen. Steeds heter wordende hangijzers rondom abortus, lhbti-emancipatie, grensoverschrijdend gedrag en algeheel terugkerend conservatisme worden niet geschuwd, maar juist onomwonden bij de hoorns gevat.

Tegelijkertijd duiken De Waal en Van Winden ook juist de geschiedenisboeken in. Ze creëren een slimme doorsnede van vroeger tot nu, wat gevatte scènes oplevert: Lilith en Eva bij de psychiater, het relaas van een heks op de brandstapel, maar ook een terugkerende biecht van een vrouw in de kerk. De patronen worden al snel duidelijk, en de vermoeidheid ervan ook: hoeveel generaties strijden we al niet tegen misogynie? Waarom is het relaas vanaf de brandstapels nog steeds herkenbaar? Maar ook die vermoeidheid wordt met een knipoog behandeld; met het alom bekende citaat ‘we are the granddaughters of the witches you weren’t able to burn’ wordt de nodige spot gedreven.

Herkenbaar dus, ook in benauwende zin. Een van de terugkerende types is een engel met een polokraag, die met onverdiend zelfvertrouwen en grote woorden uitlegt hoe de man-vrouw-verdeling biologisch in elkaar zit, en dat hij eigenlijk wel had verwacht dat die hele vrouwenbeweging er nu wel uitgestampt zou zijn. Het is grappig en tegelijkertijd niet; een heldere illustratie van hoe taal en overtuigingskracht ongelijkheid bestendigen, niet alleen in abstractie op toneel, maar ook dagelijks in je sociale media-feed.

De voorstelling heeft een liefdevol einde. De priester uit de biechtscènes stelt een schisma voor: laten we met wie wil iets nieuws beginnen, en laten we daarin focussen op wat we belangrijk vinden. Luisteren naar kinderen, een juristenloket, bomen planten. Oh, en vriendschappen tussen vrouwen. Na anderhalf uur kniezen over het verleden en het heden wordt er toch een voorzichtige, hoopvolle blik op de toekomst geworpen.

Foto: Bart Grietens