‘Het is niet zoals op de ansichtkaart’, concludeert een veertienjarige Abdelkarim el Baz als hij na een slopende, driedaagse busreis vanuit Marokko in een klein appartement in de Da Costastraat in Amsterdam aankomt. Geen blauwe lucht en mooie, rode daken – maar regen, en verlaten straten. Leeftijdgenoten pesten hem, roepen hem na. Maar hij vermant zich: ‘Ik ga me hier zéker thuis voelen.’

Abdelkarim el Baz groeide met zijn moeder en zijn zus op in een klein dorpje in Marokko. Op weg naar school, omringd door bergen, droomde hij al van dat wat achter die bergen lag: Europa. Waar zijn vader was, die hem soms cassettebandjes met een ingesproken boodschap stuurde, en op een gegeven moment zelfs een Nokia 6110. Die vader kende hij als kind nauwelijks: thuis is hij de man in huis, al is hij nog wel bang om te verdwalen op weg naar de kruidenier.

De integere, autobiografische theatersolo Al Maktoub vertelt de coming of age van een ontheemde jongen: in Marokko is hij het buitenbeentje, later in Nederland vindt hij geen aansluiting. Als vervolgens zijn moeder na een ziekbed komt te overlijden, is ook die vaste grond onder zijn voeten weggeslagen. El Baz toont zijn pijn en verdriet, maar ook de strijdvaardigheid die hij in zijn leven heeft verworven, en die hij deels aan zijn moeder te danken heeft – die hem dingen liet doen die hij nog niet durfde.

In de sobere, heldere eindregie van Eva Tijken toont El Baz zich een begenadigd verteller en een fijne, open toneelspeler. Zijn monoloog zit vol harde schakels die hij met een uitgesproken expressie en fysiek vormgeeft. Hij toont zich zowel kwetsbaar als gevaarlijk op de speelvloer.

Met hulp van toneelschrijver Simon Weeda goot hij zijn levensverhaal in een afwisselende monoloog, die voortdurend heen en weer schiet tussen verhalende anekdotes en uitgespeelde scènes in het hier en nu. In zijn geheel is El Baz’ verhaal wel erg rond: elk lijntje wordt ingelost, elk motief komt nog een keer netjes terug. Dat is een literaire kwaliteit, maar maakt ook dat je als toeschouwer de voorstelling vrij passief kan ondergaan. Ik miste de grilligheid en losse eindjes, die het publiek aanzetten tot invulling.

Maar niettemin is dit een zeer beloftevol solodebuut, dat El Baz binnen zijn eigen stichting Allang Vrienden maakte. El Baz toont hoe hij zowel als kind, puber en jongvolwassene een andere versie is van die ene jongen, die op weg is naar de kruidenier, bang om te verdwalen, maar toch op pad gaat. Dat is een verhaal dat raakt.

Foto: Mees Borst