De financiële schade door de coronacrisis is nu al enorm, en het einde is nog niet in zicht. Wat zijn de verhalen achter de cijfers? Theaterkrant gaat in gesprek met zzp’ers uit de theatersector. Waar doen ze het van? Hebben ze nog werk en inkomen? En hoe gaan zij om met de onzekerheid die de coronacrisis brengt? Deze keer: hair- and make-up artist Bärbel Scheid.

‘Ik heb tien minuten geleden bevestigd gekregen dat mijn laatste grote opdracht van 2020 hoogstwaarschijnlijk doorgaat, wat betekent dat ik vanaf november weer bij een grote productie werk’, vertelt Scheid aan de telefoon. ‘In augustus en september heb ik wat kleinere opdrachten.’

Scheid is tot september al haar ingeplande opdrachten kwijtgeraakt door de coronacrisis, dus dit is goed nieuws. ‘Op de dag dat de theaters moesten sluiten, zat de helft van de acteurs al in de make-up. We stonden op het punt om een try-out van Trojan Wars (Het Nationale Theater, red.) te spelen. Plotseling konden we weer inpakken.’

‘Ik heb geluk dat een klein deel van mijn opdrachten nog is doorbetaald. Ik heb voldoende spaarcenten om niet direct in paniek te raken. Ook heb ik de TOZO aangevraagd, zodat ik niet gelijk inteer op mijn spaargeld.’

Nu werkt Scheid als kapper en knipt mensen aan huis. ‘Zodra het mocht, ben ik weer gaan knippen. Ik heb meer dan vijfentwintig jaar geleden een kappersopleiding gedaan. Dat ben ik als onderdeel van mijn werk op de set en bij producties blijven doen. Ik heb binnen mijn vriendenkring geroepen dat ik beschikbaar ben om te knippen. Het komt traag op gang, omdat ik geen grote klantenkring heb. Maar dat is oké. Er zijn genoeg zaken om mij op te storten, zoals het volgen van tutorials en contact blijven houden met collega’s.’

Daarnaast probeert ze opdrachten te vergaren in de film- en reclamewereld. ‘Ik werkte voor 90% in de theaterwereld. Dat overlapt qua uren vaak met commercials en televisie, waardoor je die opdrachten niet aan kunt nemen. Maar ik heb wel geassisteerd bij films en reclames.’ Toch is het lastig om die wereld binnen te komen. ‘Je werkt vaak in vaste teams die je al lang kent, en veel opdrachten zijn lang van tevoren gepland. Opdrachtgevers vragen vanzelfsprekend als eerste hun vaste freelancers.’

Scheid maakt zich zorgen over haar collega’s. ‘Veel jongere collega’s hebben het heel zwaar, omdat ze nog geen goede buffer hebben. Collega’s met weinig opdrachten in het vooruitzicht moeten knokken om werk te krijgen. Wij werken vooral voor grote producties, maar die zijn er dit jaar nauwelijks. De Nationale Opera bijvoorbeeld, daar werken enorm veel freelancers. Voor de coronacrisis werkten er soms tien of meer grimeurs bij één productie, omdat ook het koor in de make-up moest. De opera heeft bijna elke maand een première, dus daar worden echt heel veel mensen voor gevraagd. Die mensen moeten nu allemaal ander werk zoeken.’

Maar ook als voorstellingen straks weer van start gaan, wachten er uitdagingen. ‘Kleedkamers hebben meestal geen grote ramen of goede luchtcirculatie. Dat zijn zaken waar producenten in de toekomst rekening mee moeten houden. Voor grimeurs geldt dat je altijd secuur en hygiënisch moet werken. Iedereen een eigen make-upsetje geven is hygiënischer en tegenwoordig de norm, maar nu al helemaal belangrijk. Gelukkig is acteren een contactberoep geworden, net zoals kappers en visagisten.’

‘Het is de vraag hoeveel gezelschappen nog levensvatbaar zijn na deze crisis. Misschien is er wel minder geld voor decor en grime. Wellicht moeten acteurs hun make-up wel zelf gaan doen. Ik hoop het niet, want soms zijn de ontwerpen qua make-up niet haalbaar voor de acteurs om elke dag zelf te doen. Daarvoor heb je vakmanschap en jarenlange training nodig. Je bent nooit uitgeleerd in ons beroep, dat gebeurt ook terwijl je aan het werk bent.’

Scheid zou ondanks de crisis niet anders willen dan freelancen. ‘Ik heb er bewust voor gekozen, ik wilde niet aan één organisatie vastzitten. Ik houd juist van de variatie die freelancen brengt. Ik ben begin dit jaar en daarvoor ook weleens gevraagd voor een vaste baan, maar dat heb ik niet gedaan. Dat was een goede keuze, ik had tot eind 2022 een redelijk gevulde agenda. Nu niet meer, maar nu heb ik meer tijd voor familie en vrienden.’

Werk verloren? Ja, alle ingeplande opdrachten tot september. Inmiddels heeft ze weer een paar kleine opdrachten gekregen.
Worden er opdrachten doorbetaald? Bij enkele opdrachten wordt 20% uitbetaald.
Uitkering? Ja, de TOZO