In Versus betreden we het hoofd van Naomi, ‘de onwerkelijkheid’ zoals ze het zelf noemt, waarin zij een dialoog aangaat met Eddie, die politiek, persoonlijk en filosofisch lijnrecht tegenover haar staat. In deze tête-à-tête stropen ’Ntianu Stuger en Vincent van der Valk de mouwen op en gaan de strijd met elkaar aan.

Noami is de journalist, Eddie de mediabekendheid die zich tot de politiek wendt. Voor Eddie de talkshowachtige setting betreedt, waarschuwt Naomi ons: we zullen hem charmant en grappig vinden, maar wordt het geen tijd dat we zelf gaan nadenken? Het interview vangt aan, en ontspoort al snel. Van interviewer en geïnterviewde schakelen Noami en Eddie al snel om naar waar het echt om gaat: wie van hen heeft, verdient, krijgt of neemt de macht?

Het basisgegeven van Versus is niets nieuws, sterker nog, het is een fenomeen dat we heden ten dage maar al te vaak voorgeschoteld krijgen, van sociale media tot politieke debatten: ik tegenover de ander, wij versus zij, het idee dat als ik de macht niet heb, de ander hem dan wél heeft. If you’re not with us, you’re against us. Naomi en Eddie vertegenwoordigen die tweedeling als twee uitersten van een politiek spectrum: Eddie is populistisch, Naomi een gutmensch. Links versus rechts, nature versus nurture, individu versus samenleving – de twee personages vertegenwoordigen alle tegenstellingen.

En hoe! ’Ntianu Stuger en Vincent van der Valk zijn perfect gecast als deze tegenpolen. Ze leggen elkaar met precisie het vuur aan de schenen, Stuger als vertwijfelde maar slagvaardige interviewer en Van der Valk als blaaskaak die niet kan stoppen met haar uitdagen en tarten. Lange tijd lijkt het erop dat Naomi alleen maar kan winnen als ze zich verlaagt tot zijn niveau en in zijn verbale valkuilen trapt, en de voorstelling speelt lang met de frustratie die dat oproept.

De tekst (van regisseur Casper Vandeputte en Van der Valk) is hoofdelijk, maar de voorstelling biedt genoeg ruimte voor afwisseling. Dat komt niet in de minste plaats door de samenwerking van Theater Utrecht met Cello Octet Amsterdam. De woordenwisselingen worden ondersteund door acht cellisten, die de mijmerende stiltes tussen de dialogen vertalen naar ingetogen soundscapes.

De filosofische outlook van Versus blijft vrij cynisch: wij als toeschouwers zullen een kant moeten kiezen. Willen we volgen of gevolgd worden? Dat lijken onze (enige) opties te zijn. Het is niet alleen Eddie die Naomi tart; Versus tart ons eveneens, door ons geen keuze buiten die binariteit te geven.

Want publiek speelt een kritische rol in de voorstelling. Versus maakt slimme keuzes in scenografie, tekst en spel in het aansporen van de toeschouwers om zelf een keuze te maken. Het decor (Julian Maiwald) is namelijk sober, een klein podium met twee stoelen en een tafeltje voor de acteurs. De meeste aandacht ligt op de achterwand, een alomvattende spiegel. In een terugkerend ritme gedurende de voorstelling wordt met tegenlicht op de zaal de nadruk gelegd op onze aanwezigheid. Het speelvlak is smal, de spiegel op slechts een aantal meter van de tribune verwijderd. De confrontatie met onszelf is lekker onontkoombaar.

Ook in spel is geen vierde wand aanwezig. De wedstrijd tussen Naomi en Eddie gaat er namelijk niet om wie er gelijk heeft, maar om wie wij, het publiek, gelijk zullen geven. Met wie zijn wij het eens, wie verklaren wij tot winnaar? We worden er meerdere keren op aangesproken. Versus moedigt het publiek daarmee ook aan om theaterconventies – stil zitten in het donker, kijkend naar een verbale tenniswedstrijd – zelf te doorbreken, zonder dat de voorstelling het label van participatietheater krijgt.

Foto: Julian Maiwald