‘Hoe kan ik de regie die ik verloor weer terugpakken?’ Dat vraagt journalist Jantine Jongeboed zich af in de jongerenvoorstelling Patchworkgirl van de Toneelmakerij. Toen ze zestien jaar oud was, werden tegen haar wil naaktfoto’s verspreid op haar school en internet. Samen met vijf jonge studenten van een theateropleiding en AI-artiest Noelía Martin-Montalvo, reconstrueert ze de gebeurtenissen en – belangrijker – herschrijven ze haar ervaringen.

Zeventien jaar later ging Jongebloed op zoek naar de daders en betrokkenen. Ze schreef daar openhartig over in Volkskrant Magazine en publiceerde de ‘spannende detective over sexting, schuld en sukkels’ Wie zette mijn naaktfoto’s online? Haar onderzoek leverde haar destijds ‘hier en daar wel een excuus op’, vertelt ze bij aanvang van de voorstelling in De Waag in Amsterdam, maar ze had nog altijd behoefte aan een daad, ze wilde de touwtjes weer in handen te nemen.

Samen met Paulien Geerlings en Nina van Tongeren goot ze haar verhaal in een montage aan korte scènes, die (in regie van Eva Knibbe) energiek vertolkt worden door de jonge actrices. Die reflecteren soms vanuit hun eigen ervaringen op de gebeurtenissen, en soms vertolken ze ook de daders in het verhaal: bijvoorbeeld in een scène gebaseerd op de (vaak walgelijke) reacties die op GeenStijl verschenen, dat de foto’s destijds publiceerde.

Ondertussen werkt Martin-Montalvo aan een digitale avatar, die in Telegramgroepen mannelijke gebruikers lokt. Saillant detail: deze avatar blijkt online vele malen beter beschermd dan de beelden van Jongebloed en andere shamesexting-slachtoffers.

Jongebloed benaderde onder meer de jongen die haar foto’s online verspreidde en de directeur van GeenStijl die besloot die foto’s te publiceren. In een van de sterkste scènes uit de voorstelling worden hun summiere excuses (als daar al sprake van was) naast een door ChatGPT gegenereerd excuus gelegd. De voorstelling laat er geen misverstand over bestaan: niet de vrouwen die de beelden maakten, maar de mannen die deze beelden ongevraagd verspreidden, publiceerden en bekeken zijn verantwoordelijkheid. Die zitten fout.

Als een lappendeken wordt de avatar op het projectiescherm gaandeweg bedekt met fragmenten van de huid van anderen. En ook Jongebloed wordt beschermd door haar omgeving: als een sterk front beschermen haar mede-performers haar als ze opnieuw uit de kleren gaat. Want dat doet ze: Jongebloed liet zich niet aanpraten dat zij degene was die fout zat of zich ergens voor hoeft te schamen – een krachtig, moedig en stoer slotbeeld.

Foto: Sanne Peper