Een klein tentje is opgezet op het grote podium van het Lucent Danstheater. Erboven een sprookjesachtig firmament met duizenden sterren. Vanaf de eerste minuut weten we het: we zitten in een andere wereld. Weg uit onze dagelijkse omgeving, los van onze vaste routine. We zijn bij het Nederland Dans Theater, dat grossiert in suggestieve toneelbeelden. Deze avond zal Crystal Pite ons met haar nieuwe voorstelling Parade meevoeren in haar universum. 

Een hele familie blijkt het tentje te bewonen en een voor een komen ze tevoorschijn. Met hun volledig witte kostuum en grime zijn de dansers niet meer als zichzelf te herkennen, personages zijn het in een surrealistische wereld. Het lijken filmbeelden waar we naar kijken en dat komt goed uit, want deze première is tegelijkertijd live te zien in zeshonderd bioscopen. Een glimp van Fellini’s clowns, de sfeer van Wim Wenders’ Himmel über Berlin en de touch van Forsythes non-logica. Pite, die zelf bij Ballett Frankfurt danste, nu een eigen gezelschap leidt en sinds vijf jaar ook vaste gastchoreograaf is bij het Nederlands Dans Theater, brengt het allemaal bij elkaar in Parade.

In het eerste deel van de voorstelling zien we hoe de kamperende clowns hun wereldje opbouwen. Ze zijn druk in de weer met tafel en stoelen, borden, taarten en lampjes, maar de finale opstelling wordt maar niet gevonden. Dan komt aan de andere kant van het podium de eveneens helemaal in het wit geklede fanfare op met hun instrumenten. Ze vormen rijen, hun bewegingen zijn unisono of creëren onwaarschijnlijk mooie waves. Op die momenten zien we een van Pites sterkste stijlkenmerken: of de dans nou losjes of strak gechoreografeerd is, altijd is er die speelse, ontspannen, ogenschijnlijk geïmproviseerde kwaliteit.

Een beer is erbij, een leeuw verschijnt, een hamerhaai doemt op. Die laatste zwemt oplichtend door de donkere ruimte, gevolgd door een Moulin Rouge-showtje van dansende kippen. Hier zijn de dansers poppenspelers, hun kostuum is zwart. Later verschijnen ook houten poppetjes ten tonele en bewegende animatiemensjes op het achterdoek. Het is duidelijk: in Pites wereld lopen alle werkelijkheden geruisloos naast elkaar.

Dat sluit aan bij Doubt,  a parable, het in de flyer vermelde toneelstuk van John Patrick Shanley. Twijfel vereist meer moed dan overtuiging, schrijft hij. In zijn veelgeprezen parabel bestaat de werkelijkheid uit verhalen, resulteert waarheid uit verschillende points of view. Maar Shanleys stuk, dat ook verfilmd is met Meryl Streep in de hoofdrol, verhaalt over angst en pedofilie, (katholiek) machtsmisbruik, geloof en schuld. Dat alles diept de toeschouwer uit Pites ballet niet op. Wel begint en eindigt het met een melancholieke menselijke stem. Hij blijft onvermeld bij de credits, maar het is danser Roger van der Poel die een prachtige Portugese fado voor ons zingt.

(foto: Joris-Jan Bos)