Graceland heet de nieuwste voorstelling van zangeres Leoni Jansen. Samen met de acht zangeressen van The African Mama’s keert ze terug naar het legendarische album van Paul Simon. Resultaat: een zinderende show met een buitengewoon hoge muzikale aaibaarheidsfactor.

Jansen werkte al vaker samen met deze topzangeressen uit Zuid-Afrika. Vijf jaar geleden werden de dames in ons land voor het laatst bejubeld voor de show rond zangeres Miriam Makeba. Nu zongen ze wederom de pannen van het dak bij de première in het Alkmaarse Theater de Veste. Gevolg: een minutenlange staande ovatie van een bomvolle zaal. Terecht, want je moet wel een ongelofelijk ijskonijn zijn wil je niet smelten voor die warmbloedige stemmen van The African Mama’s en hun hitsige dansen. In Graceland verhaalt Leoni Jansen van de totstandkoming van het legendarische album, van Simons kennismaking met Zuid-Afrika in de tijd van de culturele boycot en de ontwikkeling van de crossover-stijl die elke vijftiger binnen een seconde herkent.

Het is knap hoe deze rasartieste een programma dat hinkt op twee gedachten (Leoni vertelt naast een concert met hits als ‘Graceland’, ‘Under African Skies’, ‘Sound of Silence’, ‘Homeless’ en ‘You Can Call Me Al’) tot een eenheid heeft samengebracht. Muzikaal is het één groot feest. Het swingt, het bruist, het huilt en het lacht. En wanneer de avond met een buitengewoon fraai gezongen ‘Bridge Over Troubled Water’ (vermengd met onder meer het Zuid-Afrikaanse volkslied) plechtig tot stilstand komt is de ontroering in de zaal bijna tastbaar.

Graceland is meer dan een eendimensionaal liedjesprogramma. Via projecties op het scherm en verhalende intermezzi geeft Jansen ook een fraai tijdsbeeld van de apartheidsstrijd. Wel is het beetje vreemd dat ze een zaal vol vijftigers gaat uitleggen wat apartheid is. Daar schiet ze in het theater haar doel mee voorbij. Op die momenten besef je dat Graceland ook vooral een prachtige voorstelling is voor een jongere generatie die zo, op de vleugels van de mooiste popmuziek die er bestaat, kan ontdekken wat apartheid betekende. Ze horen het uit eerste hand, want halverwege de avond vertellen enkele African Mama’s over hoe zij de apartheid hebben beleefd. Een geniale vondst die de voorstelling ook iets persoonlijks meegeeft.

Tussen de nummers van Paul Simon (met een spaarzaam uitstapje naar Mirjam Makeba en anderen) treedt Leoni Jansen op als verteller. Dat doet ze op overtuigende wijze, al is het kritisch perspectief soms ver te zoeken. Ze beschrijft bijvoorbeeld wel de euforie die de zangers van Ladysmith Black Mambazo voelden toen ze door Pauls Simon werden uitgenodigd om in de vrije wereld te komen zingen, maar vergeet te vermelden dat de rassenscheiding in de VS pas in 1968 werd afgeschaft en dat de ongelijkheid tussen zwart en wit in de VS nog altijd niet is verdwenen. De sneer naar Reve, Hermans en het Folkloristisch Danstheater die, net als Paul Simon, ten tijde van de culturele boycot ook Zuid-Afrika bezochten, is dan wel weer leuk. Jansen geeft nog drie concerten met haar Zuid-Afrikaanse vriendinnen. Het moet wel raar lopen als het dak er niet weer afgaat.

Foto: Wim Lanser