Je bent niet de verhalen die je vertelt, zei zijn therapeut tegen Arjen Lubach. Maar in zijn geval is dat misschien wél zo, denkt hij. Alle rollen die hij voor zichzelf verzon, van de zoekende tiener tot Arjen de talkshowhost, is hij geworden. ‘Ik ben altijd geworden wat ik mezelf voornam te worden.’ Maar ook de negatieve verhalen over zichzelf en de wereld om hem heen, heeft hij geïnternaliseerd.

In zijn tweede solovoorstelling Arjen Lubach Comedy Tour vertelt Lubach dat hij een tijd geleden niet zo lekker in zijn vel zat. Hij was somber, vond alles stom en kreeg een hekel aan andere mensen. Zijn therapeut noemde hem een ‘mozaïek van angsten’ en hij dacht terug aan zijn mentor op de middelbare school in Groningen. Die leerde hem dat je pas dóór kan als je de dingen op een rijtje hebt gezet.

En op een rijtje zetten is min of meer wat Lubach doet, in een voorstelling die aan de oppervlakte persoonlijk lijkt, maar als het erop aankomt kwetsbaarheid en gevaar toch voornamelijk uit de weg gaat. Waar Lubach op tv in een strak format vaardig een spervuur aan grappen op de kijker afvuurt, biedt de setting van een onemanshow in het theater alle ruimte voor persoonlijke uitweidingen en diepgang.

De mogelijkheden die dat oplevert, buit Lubach echter nauwelijks uit. Daardoor blijft de voorstelling weliswaar onderhoudend (Lubach is een ervaren en ontspannen comedian die moeiteloos een Carré dat tot aan de luisterplekken is uitverkocht om zijn vinger windt), maar ook behoorlijk gevaarloos. Zijn ontluikende depressie, het overlijden van zijn moeder, de angst nadat er een tumor op zijn schildklier was gevonden – hij raast eroverheen zonder er echt dieper op in te gaan.

Ondertussen fulmineert hij – soms treffend, maar ook vaak tamelijk voorspelbaar – van de hak op de tak tegen ontwikkelingen op sociale media en hippe appeltaartconcepten, zet hij toeristisch Drenthe op een voetstuk en maakt hij vermoeiend veel bejaarde grappen over de hoge leeftijd van zijn publiek. Dat lardeert hij met publieksinteractie van wisselende kwaliteit en een aantal fijne liedjes, waarbij hij zichzelf begeleidt met gitaar en loopingstation. Muzikaal hoogtepunt is – vintage Lubach – een mini-hiphop-operette over zijn groeiende Martkplaats-afkeer. Daarin komen banale, herkenbare irritaties en bredere maatschappijkritiek samen in een originele en eigenzinnige vorm.

Als kind raakte Lubach zijn moeder kwijt in de vlindertuin van een dierentuin. Ergens is hij nog altijd die kleine, verloren gelopen jongen die tevergeefs zijn moeder zoekt. Die jongen, die zouden we best wat beter willen leren kennen in het theater. Maar zo comfortabel en geroutineerd als Lubach op tv zijn rol als talkshowhost speelt/is, zo comfortabel en geroutineerd blijft hij ook als comedian. Terwijl theater meestal pas echt spannend en enerverend wordt, als er iets op het spel staat.

Foto: Nathan Reinds