De Johannes Vermeer Prijs 2019 gaat naar regisseur Ivo van Hove. Hij ontvangt de Nederlandse staatsprijs voor de kunsten ‘voor zijn grandioze bijdrage aan de ontwikkeling van het theater in én buiten Nederland’. Minister Ingrid van Engelshoven reikt de prijs van 100.000 euro uit op 25 september in de Ridderzaal in Den Haag.

De jury, onder voorzitterschap van Els van der Plas, laat weten Van Hove (Heist-op-den-Berg, 1958) unaniem te hebben voorgedragen en noemt hem een ‘uitzonderlijk theatergenie’. Van Hove heeft volgens het juryrapport ‘een duizelingwekkend oeuvre aan theaterproducties tot stand gebracht dat uniek is binnen het Nederlandse taalgebied maar ook ver daarbuiten. Hij verruimt en verdiept steeds weer de theatrale verbeelding van het menselijk bestaan. De afgelopen decennia heeft hij het Internationaal Theater Amsterdam (voorheen Toneelgroep Amsterdam) naar de internationale wereldtop gebracht waarbij de schitterende theatervormgeving van zijn partner Jan Versweyveld aparte vermelding verdient.’

Bijzonder is volgens de jury de wijze waarop Van Hove de Nederlandse taal over grenzen brengt. ‘Met zijn baanbrekende dramatische visie en zijn vermogen om taal, drama, regie en beeld gelijkwaardig samen te brengen heeft hij het theater vernieuwd zonder daarbij de verbinding met de traditie te verliezen.’ Ook benoemt de jury het leiderschap van de regisseur, dat zich kenmerkt ‘door een geweldige combinatie van artistieke en bestuurlijke kwaliteiten. Interdisciplinaire samenwerking is voor hem vanzelfsprekend, zo blijkt ook uit zijn operaregies en de recente samenwerking met het Koninklijk Concertgebouworkest’.

De winnaar van de Johannes Vermeer Prijs mag het prijzengeld van 100.000 euro besteden aan een speciaal project binnen zijn of haar werkterrein. De Nederlandse regering heeft de prijs in 2009 ingesteld om uitzonderlijk artistiek talent te eren en te stimuleren. De prijs kan worden toegekend aan in Nederland werkende kunstenaars uit alle artistieke disciplines. De prijs werd eerder uitgereikt aan Janine Jansen, Iris van Herpen, Steve McQueen, Michel van der Aa, Irma Boom, Rem Koolhaas, Marlene Dumas, Erwin Olaf, Alex van Warmerdam en Pierre Audi.

Ivo van Hove is eerder geëerd met onder meer de Grote Theaterfestivalprijs (1996), de Vlaamse Cultuurprijs Algemene Culturele Verdienste 2015 en – samen met Jan Versweyveld – de Amsterdamprijs voor de Kunst (2015). Hij ontving een Eredoctoraat van de Universiteit Antwerpen, is Chevalier dans l’Ordre des Arts et des Lettres in Frankrijk en Commandeur in de Kroonorde in België.

Komend seizoen speelt ITA twee nieuwe regies van Ivo van Hove: Freud en Wie heeft mijn vader vermoord. Op zondag 1 september is hij de zesde en laatste Zomergast bij de VPRO. In 2020 gaat in New York zijn versie van The West Side Story op Broadway in première. Daarna regisseert hij Isabelle Huppert in La menagerie de verre van Tennessee Williams.

Foto: Jan Versweyveld