Leitmotif. Toen ik het woord googelde, kwam ik op de volgende definitie uit: thema of muzikaal idee dat in een muziekstuk steeds terugkomt. In de opera vaak als herkenning van een bepaald personage of bepaalde gedachte. Binnen het team hebben we het over het ‘gevoel’ van de musical. Ik heb denk ik meer dan honderd uur aan YouTube-filmpjes gekeken die beschrijven waarom bepaalde akkoorden bepaalde emoties opwekken. Bijvoorbeeld ‘d-mineur 7 vlak 5’oftewel het ‘Kerstmis akkoord’. Gooi het in een liedje en je hebt spontaan zin in gourmetten. Wat moest het gevoel worden van onze muziek, vroeg ik me af. Wat worden die magische muzikale hersenspinsels op het podium bij Held;?

Wil je een muziekstuk schrijven dat klinkt als een ridder die op het punt staat een zwaard door een draak te steken? Dan zit je al snel met ‘maestoso’ en ‘appassionato’ te rommelen. Wil je mensen laten huilen? D-mineur. Wil je mensen hoop geven? Plagale cadens. Muziek, een kunstvorm die oh zo subjectief is, heeft wel degelijk regels. Maar kan je gevoel wetten geven? Is muziek maken trucjes uithalen, of is het toch die ene magische ingeving bij kaarslicht die zorgt voor een meesterwerk? Elk genre heeft zo zijn maniertjes, maar iemand moet daar toch ooit de basis voor hebben gelegd? Ooit waren alle oude dingen nieuw.

Misschien is het beide. Regels en gevoel. Met MusicalMakers heb ik me op het hart laten drukken dat we vooral vernieuwend moeten zijn, maar musicals, net alsalle andere kunstvormen, kunnen niet los staan van hun basis. Ooit was de musical Oklahoma! het nieuwste van het nieuwste. Wat is musicalmuziek eigenlijk? Is dat nu rapmuziek vanwege Hamilton? Of ik dat de rock uit Hair? Of is musicalmuziek grote dramatische 11 o’clock nummers, zoals Rose’s Turn en You Can’t Stop The Beat? Om te vernieuwen moet je weten wat oud is, dus wij hebben uren aan materiaal geluisterd en geanalyseerd. Onze conclusie: musicalmuziek is de muziek die in een musical zit. Het kan alles zijn, omdat een musical alles kan zijn.

Iedereen wil nu de nieuwe Hamilton maken. Remakes, reboots, re-alles. Als iets succes heeft, dan moet het nagedaan worden omdat de entertainmentindustrie ook veel werkt vanuit ‘zekerheid’. Innovatie verandert algauw in een nieuwe vaste succesformule. Het nieuwe wordt het oude. Hamilton is, zoals musicalexpert Joe Deer zegt in zijn TedTalk: ‘America’s verleden, met een score die klinkt als America’s heden, en een cast die eruitziet als America’s toekomst.’ Met die blik kijk ik naar mijn team terwijl we in de muziekruimte van DeLaMar West zitten en zelf nu iets nieuws moeten bedenken. We zijn allemaal in de twintig en werken zoals de meeste jonge mensen nu werken: je bent alles tegelijkertijd. We schrijven, arrangeren en produceren. Geen tijd voor partituren, hop, meteen arrangeren en de computer in. We kennen niets anders. Door het internet zijn we opgegroeid met alle genres ter wereld in onze broekzak. We omarmen de werkwijze van het heden, zijn geïnspireerd door de verhalen van het verleden, en geven vorm aan de toekomst van de industrie.

Het leitmotif van deze generatie is het geluid van tikkende toetsenborden en het zachte gebruis van energydrank in goedkope supermarktblikjes. Het is een generatie die alles zelf leert, omdat ze gelooft alles wel te kunnen. Ja, muziektheorie is belangrijk, maar wie zegt dat het verhaal van een gepassioneerde tiener over de hook en beat van een boyband minder belangrijk is dan dat van een professor die haar probeert uit te leggen hoe je Bye Bye Bye op bladmuziek kan schrijven? Een musical lees je niet op papier, een musical zie je in een zaal. Je loopt niet weg terwijl je je tranen wegpinkt met het indalende besef dat die d-mineur je weer te pakken heeft gekregen.

Ja, muziek maken is trucjes uithalen. En ja, eigenlijk lijkt alles op elkaar want je hebt maar zoveel noten en zoveel letters in het alfabet. Maar potverdorie wat is het toch fijn als die 26 letters en handje vol akkoorden je kunnen betoveren alsof je ze nog nooit eerder hebt gehoord. Dat is de magie en misschien wel het grootste trucje. Je even voor die paar actes laten vergeten dat je het allemaal als eens eerder hebt meegemaakt, maar niet op deze manier.

Dossiers

Theaterkrant Magazine maart 2021