‘Perhaps young people don’t want to be in a show about young people.’ Als we al de illusie koesterden om in Wild Life FM iets authentieks te weten te komen over ‘de’ jongere, dan wordt die verwachting tegen het einde van de radioshow definitief de nek omgedraaid. Deze hyperbewuste, broadcastende generatie weet vooral goed hoe ze zichzelf in beeld moet brengen. Gelukkig kan je in de luwte tussen de beelden of in de stilte tussen de liedjes een paar snippers plukken van jonge binnenwerelden. En wanneer zo’n opening zich aandient wordt Wild Life FM erg mooi.

Wild Life FM is een rondreizende verderzetting van Wild Life, een voorstelling die de Gentse regisseur Pol Heyvaert, de Britse theatermaker Kim Noble en muzikant Jakob Ampe in 2016 maakten in Norfolk met lokale tieners. Tijdens de tournee van de afgeleide radioshow bestaat de cast voor een deel uit diezelfde tieners, maar in elke stad zoekt Noble lokale jongeren om mee op de bühne te staan. Op die manier is Wild Life FM niet alleen een portret van jongeren, maar ook van steden. Maakt het opgroeien in Gent een ander mens van je dan wanneer je leeft in Amsterdam of Helsinki? Of klopt het cliché dat jongeren overal ter wereld worstelen met dezelfde vragen? Dat er geen ‘jeugd van tegenwoordig’ is?

Het grappige is dat de jongeren zelf met deze clichés over hun ‘zijn’ aan de slag gaan, door ze te ensceneren en op de spits te drijven. De Gentse show begint bijvoorbeeld met een vox pop waarin passanten worden bevraagd. Wat denken zij over (Engelse) jongeren? Een oude Gentenaar beklaagt ze. ‘Ik zou nu niet meer jong willen zijn, ik zou revolteren tegen wat ik maar krijg van mijn leven.’ Hij doelt op het gebruik van smartphones en chat – volgens hem verantwoordelijk voor het verdwijnen van échte, aandachtige communicatie. Nog een cliché natuurlijk: de veelheid aan prikkels, de voortdurende aanwezigheid van beeld, de vermeende oppervlakkigheid waarmee alles in een connected jong leven gebeurt.

Is oppervlakkigheid hetzelfde als gelijktijdigheid? Heyvaert brengt vooral de gelijktijdigheid waarin digital natives opgroeien naar de theaterzaal – ironisch genoeg dé plek waar je gewoonlijk kijkt naar één gefocust verhaal. Op het beeldscherm tegen de achtergrond van de radiostudio verschijnen voortdurend graphics, home videos, google search-opdrachten en meer online stuff. Samen met de aanstekelijke hip hop-tunes die presentator Justin Campbell tussen de programmaonderdelen gooit zorgt de flow voor een opwindend gevoel van, ik kan het niet anders noemen, ‘nuïgheid’: de ervaring dat alles wat je ziet op het moment zelf lijkt te ontstaan. A sense of presency. Wat er precies gebeurt, is overigens niet zo spectaculair. Er wordt gebeld met Wild Lifers op verplaatsing, er wordt geyoutubed en gefacetimed, er worden zelfgeschreven songs gezongen en soms is het gewoon kattenkwaad, zoals foptelefoontjes naar een Gents hotel.

Wie iets van jongeren wil begrijpen moet kijken naar de vormen die ze gebruiken, niet naar wat ze zeggen. Dat ze onzeker zijn, dat ze geliefd willen worden, dat ze seks willen hebben, dat ze bang zijn om afgewezen te worden – dat wisten we allemaal; we kennen die gevoelens maar al te goed. In die zin zijn jongeren net mensen, picture that. Alleen wordt vandaag een prille relatie beëindigd via de chat, waarbij de autocorrect dan nog eens roet in het eten gooit en alleen een verstomde aaneenschakeling van ‘wenende gezichtjes’ de diepte van verdriet kan peilen. Vandaag betekent het een hele wereld wanneer een berichtje een minuut lang, een lange, ondraaglijke minuut lang onbeantwoord blijft. Is dat oppervlakkig?

De toon van Wild Life FM balanceert voortdurend tussen komisch en tragisch, maar je raakt pas echt binnen in de voorstelling wanneer het bewuste performen van het concept ‘jeugd’ onverhoeds wordt getackled. Zoals wanneer de jonge homo Noah een intiem verhaal van afwijzing deelt rond een balletcasting voor Het Zwanenmeer (Heyvaert begeleidt dat ‘sharing’-moment fijngevoelig met een filmpje van een kakkende zwaan) en vervolgens een oudere Gentenaar uit het publiek om raad vraagt. In wat onbeholpen Engels probeert de man de jongen een hart onder de riem te steken: ‘Be yourself, believe in yourself.’ Om te eindigen met de wijsheid dat we, zeker op kwetsbare leeftijd, zorg voor elkaar moeten dragen. Het is zo’n magisch moment waarin de realiteit inbreekt op de show, en het levert een prachtige, échte dialoog op.

Het is in deze scènes dat het vrolijk opgezette zelfportret scheurt, dat de spot en de ironie wegsijpelen en de ernst bovendrijft. Misschien lijkt het lachwekkend om tien wenende gezichtjes na elkaar te versturen, maar het verdriet van een Anthea, een Noah of een Justin is er niet minder echt om. Nog pijnlijker is de opdoffer die Wild Life FM aan het eind verkoopt, wanneer Malachi Alfred Lecky in beeld komt. Wild Life FM is immers naast grappig en sexy ook voorbehouden aan een exclusief clubje jongeren, dat in een select kringetje van avant-gardehuizen voor een welgesteld publiek performt. Heyvaert weet dat, het is een paradox waartegen weinig te beginnen valt, tenzij haar expliciet maken.

En dus vraagt Malachi Alfred Lecky zich al rappend af of jongeren eigenlijk wel in een jongerenshow horen. Per slot van rekening valt niet te ontkennen dat we hier in het theater zijn: ‘This place isn’t real, yeah?’ Hij vraagt zich af wie er allemaal niet op het podium staat – de anderen, zij die er niet bijhoren, de jongeren zonder paspoort, zonder place to stay. Daarmee slaat hij de laatste illusie van een authentiek portret aan stukken: dit clubje jongeren is geen representant van ‘de’ jongere, er zijn veel meer jongeren out there dan in here. Opnieuw dringt de realiteit de show binnen. En dat doet pijn. Lecky: ‘We should be angry, but I’m not. I’m not angry. I’m just cycling through the night.’

Foto: Chris Taylor.

7 en 8 nov in Theater Frascati, Amsterdam.