Hoe verhouden wij ons tot elkaar. Wie heeft de macht, wie de controle? De simpele uitnodiging die theatermaker en performer Ira Brand in haar dojo annex theater aan het publiek voorlegt zit vol vragen. Ways to submit is een boeiend sociaal spel, ook voor de passieve kijker.

De theaterruimte is secuur vormgegeven. In het midden ligt een mat, om de mat heen zijn stoelen geplaatst. Boven de achterlijn hangt een scherm met een tekst, die op licht geestige wijze alvast een aantal instructies communiceert in de Engelse taal. Voor en achter de mat is een kruis geplaatst op de grond. Op dat kruis staat Ira Brand wanneer ze klaar is voor een van de negen gevechten, het andere kruis is voor een vrijwilliger uit het publiek die de uitdaging aandurft.

Voordat Brand – wit hemd en glimmende zwarte korte broek – haar negen gevechten start, legt ze de spelregels uit. Het zijn er nogal wat, en er is ook een assistente! Wanneer ze op het kruis staat, zien we een getal verschijnen op het scherm. Dit is haar 167e gevecht en al die gevechten duren drie minuten, op het scherm loopt ook de tijd. Negen gevechten, negen verschillende opponenten, negen waarnemingen.

Drie minuten mogen dan kort lijken, in de een op een gevechten worden ze zichtbaar als lang ervaren. Sommige zijn behoorlijk uitputtend. Fascinerend is het fanatisme van serieuze ‘strijders’, een enkel gevecht is haast een dansduet. Soms heb je medelijden met Brand, soms met de deelnemende toeschouwer. Meedoen betekent mede-performer zijn van deze wonderlijke avond. Met enige scepsis sloeg ik het spel aanvankelijk gade, maar Ways to submit geeft enorm veel informatie over het gedrag en de fysiek van mensen en sleept je – ook als kijker – mee in alle sociale en psychologische vragen die het voorstel oproept.

Tussen de gevechten door, vast ook om op adem te komen, deelt Brand de ervaringen en analyses van gevechten uit het verleden en zo opent ze ook een gesprek met haar publiek. De sfeer was vriendelijk. Misschien excuseerde Brand zich meer dan anders, omdat er niet zoveel publiek was en de druk om mee te doen daarmee hoog lag. Maar het is ook een strategie, om ons in de code van de observatie te leiden. Niet voor niets is de hele ruimte, ook de ‘tribune’, uitgelicht.

Excuses, het is onmogelijk deze voorstelling te recenseren zonder het voorstel te verklappen dat Brand – net afgestudeerd aan de Amsterdamse master DAS Theatre – haar publiek voorlegt. Maar geloof me, ik was graag nog een avond gegaan om een nieuwe reeks gevechten waar te nemen en wellicht dan ook eens – met trillende plankenkoorts – in de ring te staan tegenover Brand, die in ways to submit met haar publiek op intrigerende wijze live (bewegings)onderzoek doet naar de menselijke verhoudingen.

Foto: Maurizio Martorana