Zinloos Zuchten van Mylou Frencken bevat fraaie liedteksten en een vreemdsoortig lichtvoetige vrolijkheid***
Mooie titel: Waagstukken. Je kunt er meerdere kanten mee op. Mylou Frencken (1966) en Dorine Wiersma (1967) hebben misschien hun geboortejaartallen niet mee om in de ‘traditionele’ categorie van ‘stukken’ te worden geplaatst, maar het zijn mooie vrouwen die het hebben aangedurfd om als nieuw duo op de planken te staan. En ze hebben scènes en liedjes geschreven die gaan over moed, over lastige beslissingen nemen. Zoals te verwachten was van deze twee bekwame liedjesschrijvers wordt er de hele avond met taal gespeeld, maar helaas is lang niet alles zo raak als de titel van het programma.
Mylou Frencken en Dorine Wiersma zijn al jaren goede vriendinnen en vissen beiden min of meer in dezelfde publieksvijver. Ondanks hun kwaliteiten is die vijver niet al te groot. Dat is met name voor Wiersma vreemd en onterecht, want haar spitse teksten, inventieve melodieën en prachtig gitaarspel vormen een unieke combinatie.
Aan het begin van de avond schreeuwen ze – ja, echt schreeuwen, alsof ze vrezen dat de microfoons niet werken – wat hun generatie vrouwen in Nederland heeft meegemaakt. Dat gaat van Sjef van Oekel, het Smurfenlied, Reagan en Koot & Bie tot in de kont geknepen worden in de lift, en daar ook wel begrip voor hebben. Vervolgens leggen ze, weer met een vermoeiende overdosis decibellen, uit dat ze gaan onderzoeken wie de vechters en de vluchters zijn in de samenleving. Moeten we bewondering hebben voor de nieuwslezeres die op stiletto’s door de studio stapt of de ‘droge bloem’ die ’s middags alleen naar de bioscoop gaat? Daarna laten de twee, weer met heel veel bombarie, zien dat ze elkaar in vorige levens, in de middeleeuwen, en als apen, ook al zijn tegengekomen.
En dan, eindelijk, pff hè hè, komt de voorstelling tot rust. Maar dan ben je als publiek al bekaf, zonder dat daar nauwelijks genot tegenover staat. Dat plezier is er wel meteen met het lied waarin de vrouwen zingen over de tijd, lang geleden, dat ze om de haverklap klaar kwamen. Ze hoefden maar op centrifuge te gaan zitten, een rol biscuit te zien of naar het wielercommentaar van Mart Smeets te luisteren, en hup, het was gebeurd.
Helaas worden de mooie liedjes afgewisseld met een aantal hele matige conferences. Niet eens zozeer omdat de onderwerpen niet deugen, maar gewoon omdat daar hun kracht niet ligt. Het lijkt dan echt alsof ze nog met hun eerste try-out bezig zijn.
Maar oh, die liedjes. Frencken toont haar klasse in een intrigerend liedje over aanbellen bij het verkeerde adres en in een gevoelig nummer over de behoefte aan tederheid. Maar als Wiersma haar schouders eronder zet, dan is het helemaal genieten. Met twee liedjes veegt zij de minpunten van de avond totaal weg. Een bloedstollend mooi lied over de moeizame verhouding tussen een meisje en haar stiefmoeder. Sober, haarfijne tekst, beklemmend. En daarna gaat de vileine Wiersma helemaal los in een nummer, waarin ze zich eerst nog redelijk ingetogen beklaagt over haar artistieke tegenslag en dan op meesterlijk agressieve wijze de ‘oplossing’ aandraagt: kwetsbaar zijn en al je ellende, verslavingen en burn-outs ziekelijk breed uitmeten, zoals dat veel succes heeft opgeleverd bij onder meer Kieft, Najib Amhali en Javier Guzman. Verdomme, waarom kon het de hele avond niet zo zalig zijn.
Foto: Jaap Reedijk
Wat een belachelijke opening van een beschouwing van een cabaretprogramma. Weg met dit belegen seksisme en paternalisme.
Hai Hannah, vraag maar eens aan Dorine en Mylou wat ze met de titel bedoelen. Je zult nog verbaasd staan.
Ik ken toevallig beiden nogal goed en ook ik wasecht boos van dat rare seksistische begin. Er is wat je speelt en wie je bent en dit gaat over de personen achter de voorstelling, totaal niet relevant.
Met de titel bedoelen we niet heel veel meer dan de letterlijke betekenis van het woord. Wat een recensent schrijft heb ik zelf geen seconde als seksistisch opgevat.
Dorine, helder. Maar ik vat het wel zo op. Ik vraag meer van de kunstkritiek dan zulke observaties. Vandaar de uitroep. Die ontglipte me wellicht. En ik snap uw antwoord niet, meneer van den Hanenberg. Mijn vraag is aan u, of u alstublieft nog eens wilt kijken naar hoe u observeert daar aan het begin van uw beschouwing. Het gaat niet om waar u naar kijkt, het gaat om hoe u er naar kijkt.
Gaat ‘barvrouw’ Mylou ‘Met het mes op tafel’ verlaten?
Mylou oogstte veel kritiek met de sketch waarin ze als barvrouw in de quiz ‘Met het mes op tafel’ luidruchtig om loonsverhoging gaat vragen bij Omroepbaas Jan Slagter van Max, de man met het hoogste ‘ik’ gehalte in Hilversum. Het was haar niet ontgaan dat iedereen om haar heen de laatste tijd veel meer was gaan verdienen, inclusief quizmaster Herman van der Zandt, terwijl zij al jaren op de nullijn is blijven staan. Mylou begrijpt ook niet waarom baas Jan een pianist heeft aangetrokken voor dit programma, want –laten we eerlijk zijn- Mylou kan toch zelf ook een aardig riedeltje spelen. Wanneer deze zich niet erg toeschietelijk toont, slaan bij Mylou de stoppen door en informeert ze luidkeels wat de omroepbaas zelf verdient bij Max en wie al zijn dure reisjes naar die arme Moldavische oude vrouwtjes die in het barre Oost-Europese klimaat liggen te verrekken van de kou betaalt.
‘Zo overdreven schreeuwerig gespeeld’, oordeelde de Volkskrant. Dat klopt wel, toch is de achterliggende gedachte intrigerend. Kondigde Mylou met deze ontboezeming haar afscheid aan van dit ongetwijfeld lucratieve tv-programma, ooit bedacht door Jan Kok en Joost Prinsen? Jan Slagter staat immers niet bekend als een persoonlijkheid die ruimhartig open staat voor kritiek. In de aflevering van die avond, 10 december, stond Mylou net als altijd minzaam achter de bar, zonder iemand te bedienen overigens. Eerlijk gezegd voegt ze ook helemaal niets toe aan het programma. Toevallig of niet, maar in MaxMagazine van de komende week is een bedelbrief van Jan gevoegd met het dringende verzoek om een gift over te maken naar stichting Max Maakt Mogelijk om ..inderdaad…de eenzame ouderen in Oost-Europa de wintermaanden door te helpen. ‘Met hout, kolen, voedselpakketten en het tochtdicht maken van de huisjes. Samen kunnen we voor deze mensen het verschil maken tussen leven en dood’, aldus Slagter. Over gewaagd gesproken: Herman van der Zandt deed wederom een oproep speciaal gericht aan dames om het vrouwenquotum van de quiz te verhogen. ‘Hij meent het hoor’, voegde de quizredactie er fijntjes aan toe om misverstanden te voorkomen.
Waagstukken – Mylou Frencken en Dorine Wiersma. Gezien door Jaap Pleij op dinsdag 10 december als onderdeel van de dinsdagmiddagserie in de kleine zaal van De Kring.