Fabian Franciscus heeft een nog vrij onbekende vorm van autisme: MCDD. In Vlafeest geeft hij een soort theatercollege over wat daarvan de kenmerken zijn. Een droog college is het allerminst, want bij elk kenmerk heeft hij legio voorbeelden uit het dagelijks leven, die hij ontspannen en spontaan met het publiek deelt, en met gemak in het absurde trekt. Zijn voorstelling is een aantrekkelijk voorbeeld van de emanciperende kracht van comedy.

Er valt niets te verbergen. Als Franciscus opkomt, in waggelende pas, ogen gericht op de vloer, ziet iedereen dat hij anders is. Maar als er ergens ruimte is voor anders, dan is het wel in het oververzadigde comedy-landschap. Want naast dat zijn kijk op het leven behoorlijk uniek is, is zijn oprechte nieuwsgierigheid naar de zaal even verfrissend.

‘Kent iemand die mensen?’ vraagt Franciscus als hij de lege stoelen ziet in de zaal, die uitverkocht had moeten zijn. Ze blijken Disneyland Parijs te hebben verkozen boven zijn voorstelling. Raar, want als je een kaartje koopt, dan doe je dat toch omdat je wil komen? Hij kan het niet van zich afzetten. En als hij vragen stelt aan het publiek, vraagt hij altijd een paar keer langer door dan verwacht.

Daarin schuilt de unieke aantrekkingskracht van zijn voorstelling. Fabian Franciscus heeft, ondanks zijn moeilijkheden met sociaal contact, als comedian een hoop mee. Zijn vragen aan de zaal zijn bedoeld om van te leren. Hij hoort iedereen, reageert op alles, en laat het direct merken als mensen hem in de war brengen. En tussen alle afleidingen door heeft hij het comedy-vak bijzonder goed in de vingers.

Hij is misschien nieuw in het Nederlands theater, een beginner is hij niet. Franciscus won al verschillende comedy-prijzen in binnen- en buitenland. Een interview met Spijkers Met Koppen over zijn voorstelling ging viral op Dumpert, en daarna zijn er overal in Nederland voorstellingen bijgeboekt. Die zijn ook nog eens bijna allemaal uitverkocht.

Een van de kenmerken waarmee MCDD zich onderscheidt van bekendere vormen van autisme is namelijk een levendige fantasie, vertelt Franciscus. Die fantasie staat wat comedy betreft garant voor de ene originele draai na de andere. Zo verandert een treincoupé in een keukenshowroom door de suggestie uit een telefoongesprek van een medereiziger, en verandert zijn absurde interpretatie van het afscheidsritueel van vrouwen tussen de dertig en de zestig jaar voor altijd je blik op menselijk gedrag.

Zo doorloopt hij alle kenmerken van MCDD aan de hand van een PowerPoint, gevolgd door persoonlijke voorbeelden. Het is een beetje dubbel om te lachen om de problematische aspecten van zijn leven. Hoe grappig het ook is dat hij in de supermarkt tot sluitingstijd naar rooibosvla heeft staan zoeken (‘ja, nú weet ik ook wel dat dat helemaal niet bestaat.’), je lach gaat gepaard met een invoelend ‘ahhh nee toch..’ Zijn bevrijdende zelfspot brengt zo een interessant taboe aan het licht, want lachen om mensen met psychiatrische problemen, dat doen we normaal gesproken niet.

Het is zijn eerste avondvullende show, en dat zijn MCDD met wat hindernissen gepaard gaat, is wel te merken. Al die fantasie en interne gesprekken leveren gedachtesprongen op die niet altijd goed te volgen zijn. En ook bij gebrek aan reactie uit de zaal, kan hij dat niet naast zich neerleggen. Hoe verfrissend het ook is, al die interesse levert een hoop extra minuten op, waardoor de voorstelling zo meer dan anderhalf uur duurt.

Vlafeest is bedoeld om meer aandacht te genereren voor autisme in het algemeen en MCDD in het bijzonder. Franciscus hoopt dat mensen meer begrip krijgen voor die merkwaardige jongen in de supermarkt, die urenlang naar de vla staat te kijken. En dat lukt: zijn voorstelling roept veel sympathie op, en heeft grote emanciperende waarde. Maar het is ook een hele goede reclame voor zijn comedy, want Fabian Franciscus is beslist veel meer dan zijn autisme.

Foto: Antony Van de Blaak