Rijk worden Ria en Rinus niet van hun Internationale Koffie- en Theehuis in Amsterdam-Noord. Geen van hun vaste klanten zit goed in de slappe was en een aantal betaalt zelfs helemaal niet voor het gelag, maar daar zitten de uitbaters niet mee. Hun vrijgevigheid dreigt Ria en Rinus echter de das om te doen: de belasting zal beslag leggen op het koffiehuis als ze niet razendsnel hun torenhoge schuld betalen. De voorstelling Verzetsgroep Noord van jeugdtheatergroep de Toneelmakerij gaat in première in de circustent van Enkeltje Amsterdam. Dat project is een zoektocht naar de hedendaagse, multiculturele hoofdstad.

Het project Enkeltje Amsterdam is een samenwerkingsverband van de Toneelmakerij, de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht en jeugdtheater De Krakeling. Samen zetten ze een witte circustent van duizend vierkante meter neer aan de noordoever van het IJ in Amsterdam, op de NDSM-werf. Die blijft er staan tot en met 12 juni. Met Enkeltje Amsterdam nemen ze een kijkje in het groeiende stadsdeel Noord dat in toenemende mate multicultureel, hip en hot is, maar waar ook veel ouderen al een heel leven wonen.

In die circustent zijn simpele wanden van voornamelijk karton gezet. Zo zijn verschillende ruimtes ontstaan. Een stadsplein, een park, een café. Een open plek waar kinderen met kartonnen dozen en knutselspullen een huisje of hut kunnen bouwen, zodat er een ‘stad’ ontstaat. Dan zijn er nog piepkleine kamertjes met stoelen en koptelefoons en buiten de tent staan twee zeecontainers: een voor een mini-voorstelling en een voor een hoorspel.

De bedoeling van Enkeltje Amsterdam is te onderzoeken hoe een stad eruit gaat zien als mensen uit alle windstreken in binnen- en buitenland zich er voorgoed vestigen. Hoe kunnen al die mensen in hun diversiteit tóch vreedzaam samenleven, in tolerantie en met respect voor elkaars cultuur en gedachtegoed.

Het idee is uitdrukkelijk dat jeugdige bezoekers met ouders, grootouders of leraren actief meedoen aan wat de tent biedt. Het ‘park’ is blauw geverfd, met witte wolkjes. Aan het plafond hangt een zee van plastic bloemen. Er staat een soort klimkasteel met kussens, waarvan gretig gebruik wordt gemaakt.

Hier en daar worden kleine of grote voorstellingen gegeven. Op het ‘stadsplein’ worden onder andere ideeën verzameld om de veelkleurige en gevarieerde bevolking in vriendelijkheid te laten samenleven. Via koptelefoons zijn opnames te horen van bewoners van Amsterdam-Noord. Ze vertellen over hun leven, in een gelukkig huwelijk of in eenzame slapeloosheid. Uit koptelefoons in het café klinken bijvoorbeeld verhalen van Nederlandse kinderen die schoorvoetend vriendschap sluiten met jeugdige vluchtelingen.

Het geheel is nogal rommelig. Heel makkelijk om er als bezoeker zelf iets actief te ondernemen, is het niet. Zo lukt het bouwen van een hut met karton vooral wanneer de ouders goed meehelpen met spullen zoeken om de boel overeind te houden. Op het ‘stadsplein’ moet een vlag ontstaan waarop iedereen zijn idealen kwijt kan om van Amsterdam een fijnere stad te maken met een bevolking die onderling solidair is. Het blijkt voor de bezoekers echter nog een lastige opgave te concretiseren wat er kan worden verbeterd. Echte, inhoudelijk sterke spelletjes voor de kinderen zijn er niet.

Voorts gaat in de circustent dus Verzetsgroep Noord in première. Een nieuwe tekst van de gelauwerde toneelschrijver Ad de Bont. Hij zet Amsterdam-Noord neer als een nogal armoedig stadsdeel waarvan veel bewoners het hoofd financieel slechts met moeite boven water kunnen houden.

Plaats van handeling is het koffie- en theehuis van Ria en Rinus, dat voornamelijk werd bezocht door arme sloebers. Ria en Rinus zijn mensen met een groot hart. Ze hebben de Ghanese jongen Kuwame geadopteerd, die is uitgegroeid tot voetballer bij Ajax. Ria deelt gratis croissantjes uit aan het dakloze kind Hertje (Denise Aznam) dat in het riool slaapt. Straatkat Pjotr bedelt nooit vergeefs bij Ria om melk. Helaas kampt Rinus met een gokverslaving, waardoor de geldzorgen definitief onbeheersbaar worden. De enige oplossing lijkt overname door de rijke Chinees Heng (Peter van Heeringen).

Alle acteurs spelen dubbelrollen. Regisseur Paul Knieriem heeft de beschikking over spelers die vooral op het komische vlak sterk zijn. Sadettin Kirmiziyüz valt op als de even charmante als geestige straatkat. Rian Gerritsen zet een emotionele en warmhartige koffietenthoudster neer. Tjebbo Gerritsma speelt haar stoere man met een piepklein hartje. Dionisio Matias als de geadopteerde Ghanees blijkt behalve macho ook nog uiterst sportief.

Toneelschrijver Ad de Bont schuwt zware thema’s niet in zijn stukken voor het jeugdtheater. Ook Verzetsgroep Noord is feitelijk een volwassen tekst. Zo passeren seks, geldzorgen, alcoholmisbruik, gokverslaving en matchfixing als vanzelfsprekend de revue, vaak in behoorlijk ingewikkelde bewoordingen. Veel kinderen zal een deel van de inhoud dan ook boven de pet gaan, maar dat mag de pret niet drukken: de liefde, boosheid, vrolijkheid, wanhoop, het verdriet en de opluchting van de personages komen toch wel over. Opmerkelijk in dit nieuwe stuk van De Bont is wel dat de personages de financiële problemen uiteindelijk oplossen door te gokken en door de kluit te belazeren: in liefde en oorlog is kennelijk alles geoorloofd.

Foto Verzetsgroep Noord: Sanne Peper