Een bunker vol boeken. De achterwand is behangen met losse pagina’s waartussen we portretten herkennen van Brecht, Artaud en Grotowski. Vijf theatermakers hebben zich hier teruggetrokken om de ultieme theatervoorstelling te maken, die in één klap alle sociale problemen in hun land zal oplossen. Ze zitten er al vier jaar. Oorspronkelijk waren ze met z’n zessen, maar inmiddels is er een dood. Rechts ligt een hoop aarde met kaarsjes en een foto.

De Chileense theatergroep La Re-sentida is een van de Zuid-Amerikaanse groepen die dit jaar is uitgenodigd op het Holland Festival, maar haar voorstelling Tratando de hacer una obra que cambie el mundo (‘Een poging een stuk te maken dat de wereld zal veranderen’) sluit opmerkelijk naadloos aan bij de trend van idealistische, activistische voorstellingen dit seizoen in Nederland. Tratando… is commentaar en satire op de utopische aspiraties van de kunst, maar is uiteindelijk niet scherp genoeg.

De vijf jonge spelers, met grote brillen en T-shirts van Che Guevara en de Volksbühne, spelen in een licht groteske stijl de groep kunstenaars die in hun afzondering steeds nieuwe ideeën voor scènes oppert. In het begin lijkt het een beetje op de imaginaire voorstellingen van De Warme Winkel uit San Francisco. Maar al snel ontaardt het in discussies over welke richting ze moeten kiezen. Moet theater vooral het échte nastreven en moet een van hen sterven op het toneel om nog impact te hebben op het publiek? Of gaat het om het vormgeven van de realiteit?

Op speelse wijze worden de verschillende zienswijzen geïllustreerd door een van de acteurs te laten zoenen met een meisje in het publiek en door een stukje Marat/Sade als bloederig clowneske agitprop. Vrolijk weten de spelers stevige begrippen uit de kunstfilosofie licht en inzichtelijk te maken.

De slim gevonden omslag komt meteen  kist nieuwe boeken uit de nok, waarbij een brief is gevoegd van een handlanger buiten. Die beschrijft de hoopvolle ontwikkelingen in het land, waar de regering er in een paar jaar in is geslaagd een rechtvaardige, vooruitstrevende, klasseloze samenleving te bouwen. ‘Theater heeft geen politieke doelen meer; kunst wordt uitsluitend therapeutisch en recreatief ingezet.’ De stille wanhoop van de scène erna is de mooiste van de voorstelling.

Het schept hoge verwachtingen voor het deel erna. Want wat is het antwoord dat regisseur Marco Layera Navarro en zijn spelers formuleren op het grote ‘wat te doen?’ dat de kunst de afgelopen jaren teistert?

Maar ja, dat antwoord is er niet echt. Ja, ook in een utopische samenleving zijn er problemen die de kunst kan aanpakken. En kunstenaars moeten hun authentieke zelf blijven. Het meest behartigenswaardige dat La Re-sentida ons meegeeft is dat kunst niet in bunkers moet blijven zitten op zoek naar ultieme oplossingen, maar de wereld in moet. Maar of dat nou zo belangwekkend is dat deze voorstelling ervoor de halve wereld moet worden over gesleept? Tja.

Foto: © Teatro La Re Sentida