In Tooneel! etaleren acteurs Chiara Tissen en Frans van Deursen een elitair uitstervend soort theatermakers. Ze moeten voor de zoveelste keer een klassieker opvoeren, omdat er maar niks goeds uit de jeugd van nu komt.

Tooneel! gaat over twee uitgerangeerde acteurs die geen rollen meer aangereikt krijgen en op straat niet meer herkend worden, maar desondanks de schijn van hun ego hooghouden. Tissen is ervan overtuigd dat je acteert voor je publiek, ook als dat bestaat  uit drie 80-plussers in een rolstoel. Van Deursen mist de grandeur van vroeger, maar snapt ook wel dat mensen niet meer op hem zitten te wachten. Is het tijd voor iets anders? Speel je totdat je er dood bij neervalt, ook al blijft de zaal leeg? Of ‘please’ je jouw publiek door commercieel werk te maken zoals een musical, ook al komt dat natuurlijk niet in de buurt bij de verheffing die theater biedt.

De voorstelling vol theaterjargon is natuurlijk perfect gearticuleerd en stapelt graag grappen over wat voor nietsnutten er nu allemaal op die theateropleidingen zitten. De bekrompenheid van sommige groepen binnen de theaterwereld wordt op een laagdrempelige, lollige manier uitgespeeld, vaak met geestige taalkundige vondsten. Dat is ook waar Tooneel! het van moet hebben.

Het spel mist verder zelfspot en de personages Chiara en Frans blijven nogal vlak. Ze ontwikkelen zich nauwelijks en worden zo behoorlijk voorspelbaar. De discussie over de kwaliteit van het hedendaagse theater en wat dat überhaupt inhoudt wordt enkel geschampt door de matig voelbare ironie. De boodschap die vooral overkomt is dat acteurs en theatermakers het ‘vroeger’ een stuk makkelijker hadden dan nu. Deze voorstelling is zo vooral een must om een goed beeld te krijgen van het soort theater dat uitsterft en om te snappen waarom het uitsterft.

Daar moet nog een opmerking bij. Een anekdote over een bakfietsmoeder puur voor de lach even aandikken met het hebben van een ‘adoptienegertje’ is in deze context niet alleen overbodig, ook ontzettend ongepast. Het wordt niet afgestraft en enkel ingezet ter vermaak. Dat schoot bij deze recensent in het verkeerde keelgat.

Foto: Neeltje de Vries