‘Sinds jouw dood, praat ik elke dag tegen je’, zegt David Geysen tegen Beaudil Elzenga nadat ze haar laatste handelingen – van het instoppen van de kinderen tot het leggen van haar hoofd in oven – in detail heeft beschreven. Het is het begin van Sylvia & Ted; een gesprek van een uur tussen de twee wereldberoemde dichters Sylvia Plath en Ted Hughes over hun liefde en haar zelfmoord.

Het toneelbeeld van Vasilis Apostolatos is meteen al erg mooi: bijenkasten, opgesteld als grafzerken tussen een dikke laag zwarte sneeuw op de grond. Witte gordijnen aan weerszijden, als witte pilaren, vergezellen de wit geklede spelers, elk op een bijenkast, verankerd op een vaste plek. Gescheiden en toch samen.

Het postume gesprek tussen twee geliefden is vanaf het begin reden om met een brok in de keel te kijken, maar als extra laag zijn Geysen en Elzenga ook buiten het toneel een koppel met een pasgeboren kindje. Ze ontdekten de brieven en dagboeken van Plath en Hughes in een boekwinkeltje, herkenden iets, en besloten er toneel van te maken.

Geysen schreef zelf de toneeltekst voor Sylvia & Ted. Hij leende de woorden en poëzie van Plath en Hughes en verwerkte die in een intrigerende uitwisseling tussen de twee hartstochtelijke poëten. Een uur lang reageren de twee op elkaar, reconstrueren ze hun gezamenlijk leven en de beklemming die zich meester maakte van Plath.

Als achtergebleven echtgenoot luistert Geysen vol schuldgevoelens, maar ook vol verwijten en boosheid. Elzenga hoort het standvastig aan – ze is toch al dood, dus wat kun je nog doen? – en geeft prachtig gestalte aan de grillige Plath en haar worsteling met haar ambities. Een goede dichter én een goede moeder zijn: waarom lijkt dat onmogelijk?

Over de zelfmoord van Plath en de rol van Hughes daarin is al veel gespeculeerd, zéker toen zijn tweede vrouw op identieke wijze een eind maakte aan haar leven. Geysen en Elzenga tonen Plath enerzijds als slachtoffer van de heersende genderrollen, maar ook als een vrouw met psychische klachten. Alles ingetogen en precies neergezet in een opvallend aangrijpende toneeltekst, waarin hun twee perspectieven elkaar steeds aanvullen of tegenspreken.

Dégradé kondigde aan dat dit hun laatste productie zal zijn. Maar wat een fantastisch stuk om mee af te sluiten.

Foto: Vincent Mentzel