Fijn festival, De Karavaan. Rondom Alkmaar wordt een schat aan locatievoorstellingen gespeeld die dit jaar de verbondenheid met de grond als uitgangspunt hebben. De Karavaan brengt je langs open vlakten, industrie, parken, kerken, duinen, tuinen, landgoederen, uitvaartcentra en boerderijen. In de boerderij van J. Beers & zn. speelt Afslag Eindhoven Stallerhof, een grofstoffelijk boerendrama.

Als ik een boer was, zou ik me niet herkennen in het beeld dat Stallerhof, een stuk van Franz Xaver Kroetz uit 1972, vertaald door Tom Blokdijk, schetst van de voedselverzorgende stand. Een boer van nu moet jongleren met de enorme ballen economie, natuur en techniek en kan zich de basale wereldblik van zijn collega’s in Stallerhof niet veroorloven.

De boer en de boerin (Rogier Schippers en Marisa van Eyle – van Kniertje naar koningin in Soldaat van Oranje naar boerin) blinken uit in stuurse blikken en knarserige motoriek. Humor en relativering bestaat niet in hun wereld, communicatie reserveren ze alleen voor het hoogst nodige. Zinnen duren zelden langer dan zes woorden. ‘Geluk heb je in eigen hand.’ ‘Wie werk wil, krijgt werk.’ ‘En dat is ’t.’

Ze gedogen hun minderjarige achterlijke dochter Beppie (Anne-Chris Schulting) als een last die je moet dragen. Net als het weer, daar kun je ook niks aan doen. Als de tijdelijke boerenknecht Sjef (Martijn Crins) op het toneel verschijnt, raakt hij gebieden in haar die tot dan toe onaangeraakt waren gebleven. Hij vertelt haar verhalen waar ze van smult en neemt haar op de motor mee om limonade te drinken.  En natuurlijk kan hij niet van haar afblijven. Hoewel het boerenpaar weet hoe het in de natuur werkt, hebben ze dit pas door als het te laat is. Wraak kan natuurlijk niet uitblijven.

De stal in Heerhugowaard is een sterk decor. Stof, roest en gaten in het golfplaten dak zijn getuigen van een diep in de jaren geworteld bedrijf. Schuin achter het speelvlak zie je koeien met een sterke timing: als Sjef zijn gevoeg doet, doen ze mee. Sfeervol is deze Stallerhof zeker.

In de regie van Yvonne van Beukering zien we veel situatie en weinig afweging. Boeren zijn gewend om in te spelen op wat er zich voordoet, of de oorzaak nu in de natuur ligt of in de mens. Of in allebei. Ze overwegen niet of nauwelijks, of niet waarneembaar, ze handelen.

Stallerhof is wel aangekondigd als muziektheater met live-muziek van Woody Veneman, maar daarvoor speelt de muziek een veel te beperkte rol en Veneman heb ik niet aan het werk gezien. Misschien is er iets veranderd in de opzet.

Het menselijk drama ligt vooral bij Beppie; Anne-Chris Schulting speelt die rol sterk, in taal en motoriek. Ze is dan misschien geestelijk achtergebleven, ze is op menselijk niveau het meest ontwikkeld. Of misschien moet ik uitgewerkt zeggen. Zij brengt het drama in een omgeving waar drama een woord is waar je zo ver mogelijk vandaan moet blijven. Waar drama wordt gezien als een vorm van menselijke zwakte, is het juist de zwakke mens die door de oppervlakte heen breekt.

Foto: Moon Saris