In de eerste voorstelling van choreograaf Ruben Chi als dansmaker bij productiehuis De Nieuwe Oost wilde hij samen met dansers van verschillende achtergronden op reis door verschillende muziekgenres, herinneringen en gevoelens. Maar midden in de repetities van Moving Sounds kwam de coronacrisis en de voorstelling moest worden geannuleerd.

Daarom haalde Chi zijn volgende project, een solo met als werktitel Solitude, op verzoek van De Nieuwe Oost en Theater aan de Rijn naar voren in het kader van #radicaallokaal. Lokale makers kregen de vraag zichzelf en hun werk opnieuw uit te vinden binnen het ‘nieuwe normaal’ van de anderhalvemetersamenleving. Wat het publiek te zien krijgt, is nadrukkelijk geen voorstelling, maar een combinatie van openbare repetitie en vormexperiment, waarbij iedere avond anders is.

Eenmaal in de bovenzaal wordt de twintig bezoekers gevraagd op anderhalve meter afstand van elkaar te staan of zitten rondom het vierkante speelvlak dat Chi met tape heeft gemarkeerd. In dat speelvlak staan twee spiegels diagonaal geplaatst. Daartussen, gevangen in een enkele spot, danser Bjoley ‘Pairodime’, zich zo klein mogelijk makend, alsof hij de last van de hele wereld op zijn rug draagt.

Zijn bewegingen zijn langzaam, getuigen van pijn, zeker wanneer hij met zijn evenbeeld of de blik van het publiek wordt geconfronteerd. Chi moedigt hem daarbij aan om bij elke beweging het zo fysiek uitdagend mogelijk te maken. De locks en pops overstijgen juist door de minimale beweging niet alleen definitie daarvan maar winnen aan zeggingskracht.

Het is fascinerend om letterlijk zo bovenop het creatieve proces te zitten en daarbij niet alleen naar de danser maar ook naar de choreograaf te kijken, die lichtstanden uitprobeert, coacht, ruimte geeft en opeens gegrepen kan worden door een minieme beweging of het nog niet eerder gecreëerde schaduwspel op de achterwand.

In het ‘oude normaal’ zagen we immers vooral het eindresultaat en ook tijdens een openbare repetitie waren de zichtlijnen doorgaans al gestuurd doordat we ook daarbij veelal al vanuit de zaal meekeken. In #radicaallokaal is dit anders: de publieksopstelling is onderdeel van het experiment. Tijdens het kijken ervaren we nadrukkelijk niet alleen de eenzaamheid van de performer, maar ook die van onszelf. Dat maakt dit experiment niet alleen artistiek zeer interessant maar ook uiterst passend bij deze tijd.

Eenzaamheid en de worsteling met eigen demonen en de vele versies van jezelf ziet Chi daarbij zeker niet als iets louter negatiefs en als beide spiegels na een half uur in elkaar geplaatst zijn, heeft dat een louterend effect, ook op de toeschouwer, die meer dan ‘normaal’ zich kan verbinden met de makers. En zich beseft: ik was getuige van een noodgedwongen, maar zeer exclusieve en individuele gebeurtenis.

De Nieuwe Oost sluit met #locaalradicaal zo perfect aan op de oproep van Lotte van den Berg: ‘Alles is nu repetitie. Niemand weet hoe dit moet. Wat wij als theatermakers nu kunnen delen, is juist die kunstenaarsattitude – waarin het oefenen, voorstellen, schetsen de kern is. We moeten in deze veranderlijke tijd niet met affe vormen komen, maar samen met het publiek stappen proberen te zetten.’

Deze eerste stap van voorheen productiehuis en nu ontwikkelingsinstelling De Nieuwe Oost maakt alles fluïde: allereerst de relatie tussen experiment, repetitie en uitvoering. Maar ook de relatie tussen makers en publiek en de reflectie daar weer op. Een nagesprek is nu echt persoonlijk en kan ook over andere zaken gaan dat wat zojuist is gezien. Een recensie is niet langer een recensie, een beschouwing of reportage, maar onderdeel van een zoektocht. Voor iedereen. Geen uitbundige funk of jazz, maar Spiegel im Spiegel.

De toekomst van het ‘nieuw normaal’ is niet aan wat we kennen, maar aan initiatieven als #radicaallokaal.

Lees meer over #radicaallokaal in ons interview met artistiek directeur Eve Hopkins in de serie Anderhalvemetertheater.  Foto: Edwin Smits