Het Festival Cement in Den Bosch biedt de jongste generatie theatermakers, dansers en choreografen de gelegenheid hun werk te tonen. Hier ontdekken we wat er leeft onder aankomende talenten. Een imposant en ook confronterend voorbeeld van het allernieuwste in dans is misschien wel Poetic Machine van de Belgische choreografe en danseres Sarah Bostoen en haar groep Compagnie Monica. In een korte, dwingende en vooral explosieve dansvoorstelling verlegt en doorbreekt ze grenzen. Poetic Machine speelt zich goeddeels af in een verstikkend duister dat verlicht wordt door striemende bliksemflitsen van stroboscooplicht.

Danseres Esse Vanderbruggen verbergt haar gezicht achter zwiepend lang haar, zodat we op die manier geen enkel contact kunnen maken. Ook Sarah Bostoen verbergt haar gezicht: ze draagt een zwart riddermasker dat in zijn dreigende ondoorgrondelijkheid heftig contrasteert met haar zo goed als naakte lichaam. Het traditionele idee dat we als toeschouwer ons zouden kunnen identificeren met de personages vervalt hiermee.

Voordat Poetic Machine begint, verschijnen lichtletters op de vloer. Er staat: A solo symphony en ook het meer raadselachtige Rapture of the soul. Het Engelse rapture betekent ‘opname van Christus in de gemeente’ en heeft een religieuze connotatie. Dus dit zou betekenen dat de ‘ziel wordt opgenomen’. Waarin? Dat is de even ingewikkelde als boeiende vraag die Poetic Machine stelt.

De poëzie van de uitvoering schuilt niet in de tekst, hoewel Vanderbruggen ritmisch enkele woorden prevelt. De soundscape van muzikant Ralph Timmermans is dreigend, agressief, pulserend en extreem ritmisch. In het eerste deel danst Vanderbruggen voornamelijk solo met wild-hoekige gebaren van haar ellebogen en bovenlichaam. Bostoen verschijnt liggend op een witte ballon, waarop ze seksueel getinte bewegingen maakt. Ondertussen knalt het stroboscooplicht je in de ogen, zodat het is alsof je in een soort onderwereld naar schimmen en schaduwen zit te kijken. Het zou een nachtmerrie kunnen verbeelden, een afdaling in de Hades.

Het tweede deel van de circa 50 minuten die de voorstelling duurt, is vooral een duo-performance. Vanderbruggen en Bostoen dansen in razend hoog tempo en perfect samenspel, alsof ze bijna één lichaam zijn, strakke, bijna geometrische figuren: rechte hoeken met horizontaal gehouden armen, buigende bovenlichamen en draaiende hoofdbewegingen.

De performance is als een surrealistische trip naar een andere wereld, een hallucinerende dans. Een citaat van Oscar Wilde begeleidt de uitvoering. ‘Man is least himself when he talks in his own person. Give him a mask, and he will tell you the truth.’
Dat is de kern van Poetic Machine, een nietsontziende, duistere waarheid over onze diepste gevoelens. Bij vlagen extreem ontoegankelijk, en daardoor ook extreem boeiend.

Foto: Tuur Uyttenhove