Pleasant Island is de tweede voorstelling die Silke Huysmans en Hannes Dereere creëren in hun focus op ecologische en economische vraagstukken. In Mining Stories (2016) stond de Braziliaanse mijnbouw centraal, hun nieuwste werk zoomt in op de tragiek van het kleinste eiland ter wereld in de Stille Oceaan. In hun documentaire aanpak heeft de mobiele telefoon ditmaal een hoofdrol.

Sober kun je het werk van het jonge makersduo Huysmans en Dereere gerust noemen. Op het toneel zien we slechts twee schermen, ze gidsen ons door het archief van een mobiele telefoon. WhatsApp-berichten, foto’s, audio- en beeldopnames, games, maps, muziekprogramma’s; vanuit het breed arsenaal aan applicaties toont Pleasant Island ons het drama van een eiland dat volledig is uitgehold door de fosforindustie. Maar het drama van Naura, een eiland nog kleiner dan Schiermonnikoog, is groter dan dat en inmiddels ook verweven met de westerse migratiepolitiek.

Pleasant Island was onderdeel van het openingsweekend van Kunstenfestivaldesarts afgelopen weekend. De voorstelling, een productie van Campo in samenwerking met onder andere Het Veemtheater en de Brakke Grond, ging in première in de Beursschouwburg in Brussel. Het werk van Huysmans en Dereere heeft wel wat verwantschappen met dat van een ander Vlaams gezelschap, Berlin, dat al een dikke tien jaar theater mengt met journalistieke, documentaire vormen. Het duo lijkt de voetsporen te volgen van die traditie, al ligt bij hen meer accent op de muzikale insteek en minder op het beeld.

Uitermate complex is de geschiedenis van Naura – in het verleden ook wel ‘Pleasant Island’ genoemd of ‘Birdshit Island’, vanwege de fosfaatrijke vogelpoep. Hoezeer dat complexe verleden verweven is met de westerse groei-economie ontmantelen Huysmans en Dereere feilloos. Hun consequente vorm legt de feiten beetje bij beetje pijnlijk bloot. De emoties van hulpeloze migranten op het eiland sijpelen door in WhatsApp-berichten, compleet met onderschrijving van een reeks huilende emoticons.

Er blijken niets dan slachtoffers. De problematiek van het eiland is zo omvangrijk dat ze zo ongeveer alle huidige maatschappelijke vraagstukken raakt. Het kleinste eiland van de wereld legt ons een grootse spiegel voor. Dat is een uitermate krachtig gegeven, maar eerlijk gezegd weten Huysmans en Dereere de verbeeldingskracht van dat gegeven niet uit te buiten.

Consequent en origineel is de vorm die de twee hebben gekozen. Maar nergens grijpt de voorstelling je bij de klauwen, nergens wordt de afstandelijke vorm doorbroken. Of het moet de poëtische invalshoek zijn waarmee de voorstelling opent en net zo hermetisch weer sluit en waarin met de woorden van de Perzische dichter Hafiz alles nog even wordt samenvat.

Foto: Indra Struyen