Afhankelijk van het weer waait er een ijzige wind door de afgedankte Parkeergarage Kempering in Amsterdam-Zuidoost of is het er verstikkend warm. Alles is er kapot. Vuilnis stapelt zich op in de hoeken, regen stroomt binnen. Dit is de onorthodoxe, rauwe ambiance waarin Zep Theaterproducties de voorstelling Onontdekt brengt. Een voorstelling over vluchtelingen, mensen die anoniem moeten blijven. Een geëngageerde vertelling, zoals er meer zouden moeten zijn in het theater.

Regisseur Raymi Sambo kwam op het idee van Onontdekt naar aanleiding van de Bijlmervliegramp in 1992. In de getroffen flat Groeneveen bevonden zich tal van slachtoffers die niet geïdentificeerd konden worden. Ze woonden illegaal in bij familie, bang ontdekt te worden. Ook het gezin rondom vader John (Dennis Rudge) leeft in de schimmenwereld van de anonimiteit. Ze hebben hun land van herkomst achter zich gelaten en zijn, zonder echtgenote en moeder, gevlucht naar Nederland.

Tekstschrijfster Maaike Bergstra en regisseur Sambo houden dat land van vroeger abstract, zodat het overal kan zijn: Syrië, Libanon, Afghanistan, Mali. Vader John heeft de grootste moeite zijn dochters en zoon in het gareel te houden. Zij willen naar buiten, de wereld in. Het ene meisje Pearl (Rochelle Deekman) droomt van Italië, Larissa (Gaia Aikman) heeft een prachtige stem en zoekt geluk in de talentenjacht, hopend op ontdekking. Eugene (Guillano Herdigein) vertolkt de onaangepaste jongeman, die leeft van gauwdieverij. Als zoon Mugisha (Sumardi Buyne) zich Maurits gaat noemen om eindelijk een baan te krijgen, wekt dat de woede van vader op. Ze zijn bang voor elkaar, want de een kan ongewild de ander verraden. Wat deze mensen samenbindt is de angst ontdekt te worden. Niet zij willen in het duister leven, aan de rand van de maatschappij, maar het is de politieke situatie in hun thuisland die hen drijft tot deze wanhoopsdaad.

De voorstelling heeft een harde, soms agressieve ondertoon. Dennis Rudge spreekt de toeschouwers rechtstreeks aan, en dat maakt ongemakkelijk. Alsof wij zowel de vluchtelingen zelf zijn als degenen die hen geen welkom thuis bieden. Geleidelijk komen alle verhaallijnen samen en blijkt een buurvrouw (Stacey Esajas) de politie ingelicht te hebben. Ondertussen is Pearl verliefd geworden op een agent, en dat geeft haar een veilig gevoel. De muziekgroep Pelakon en danser Guido Lok tonen de artistieke veelzijdigheid van deze illegalen aan.

Onontdekt is naar maatstaven van esthetiek en dramaturgie misschien niet een perfecte voorstelling, het is wel een voorstelling die de actualiteit in het hart raakt. Niet ver van Parkeergarage Kempering ligt de Vluchtgarage die daags na de première van Onontdekt definitief ontruimd moet zijn. De vluchtelingen staan dan op straat. Heviger, aangrijpender kan de actualiteit niet inhaken op een voorstelling. Dat theater met minimale middelen gemaakt kan worden zonder aan zeggingskracht in te boeten, ook dat bewijst Onontdekt. Wasgoed en zelfs gescheurde beddenlakens die te drogen hangen vormen het enige kleurrijke detail in het grijze beton. De muzikanten weten klank en ritme te ontlokken aan de vangrail die door de garage loopt. En als aan het slot de vijf uitstekende acteurs in de verre leegte van de garage verdwijnen, is dat een beeld van grote dramatische kracht.

Foto: Serge Ligtenberg