Wil een Palestijn van de West Bank naar Israël, dan heeft hij daarvoor een speciaal pasje nodig. Om dat te krijgen, moet hij een spervuur van vragen ondergaan, een iris-scan afstaan, zijn vingerafdrukken laten afnemen én een anale visitatie toestaan. En dan nog kan het gebeuren dat dat pasje niet wordt verstrekt en hij dus Palestina niet uit komt. Aldus een van de verhalen in Next to normal. Palestinian stories untold, gebracht door vier Palestijnse theatermakers tijdens het Fringe Festival in Amsterdam.

Verhalen vertellen is een goede manier om aandacht te vragen voor een prangende kwestie. Zeker wanneer je het overtuigend kunt. Jasmin Shlalda, Saje Dumarie, Rabee Hanani en Sezar Obead werden allemaal in de jaren ’90 geboren in Arabische families in Palestina en Israël. Geen van hen heeft Palestina dus gekend als conflictvrij land. Deze theatermakers willen met hun voorstelling een inkijk geven in hoe je leven er dan uitziet.  

Het Engels/Arabische Next to normal is het resultaat van een storytelling workshop die Soufiane Moussoli, Arjen Barel en Antonij Karadzokski in 2017 gaven in Ramallah. Een plek waar de problematiek en de overlevingsstrategieën van de bewoners het dagelijks leven bepalen. Tel verhalen vertellen, Palestina, en jongvolwassenen bij elkaar op en je krijgt een voorstelling waaruit een schrijnend beeld naar voren komt over opgroeien in Palestina.

In de bescheiden setting van de Stichting Nowhere in Amsterdam-Oost brengen de storytellers goeddeels persoonlijke verhalen. Wat betekent het om op te groeien in een semi-oorlogssituatie? Voor kinderen is dat eigenlijk onbegrijpelijk. Een meisje groeit op zonder vader omdat die in de gevangenis zit vanwege rebellie tegen Israël. Wanneer ze met haar moeder bij baba op bezoek gaat, begrijpt ze niet waarom hij haar niet naar de wc kan brengen: hij heeft haar thuis toch ook zindelijkheidstraining gegeven?

Met zijn allen halen ze herinneringen op aan het begin van de Intifada, begin deze eeuw. Zij waren toen nog klein. De grens werd hermetisch gesloten en er was niks anders te eten dan eieren. Ze schetsen een beeld van een hongerende bevolking. En ze vragen aan het Nederlandse publiek of het dat kent: bedreigd worden met een geladen pistool?

Jammer genoeg verliest de voorstelling halverwege zijn scherpe focus. De vertellingen beginnen verschillende kanten op te schieten, worden anekdotisch. Relatieproblemen passeren de revue, en de onmogelijkheid te voldoen aan de hoge verwachtingen van je ouders. Hoewel ook deze verhalen afkomstig zijn uit persoonlijke ervaringen en humor verfrissend kan werken, gaat die luchtigheid hier ten koste van de opgebouwde spanning. Daarmee eindigt deze pijnlijke vertelvoorstelling eigenlijk te gezellig.