Nikkelen Neelie, Neelie Plankgas, Neelie Split-Kroes; de bijnamen die oud-politica Neelie Kroes door de jaren heen verwierf zijn niet van de lucht. Geïnspireerd door bestaande interviews, toespraken en biografieën schreef Léon van der Sanden een toneeltekst over haar leven.

Die begint bij haar jeugd, in het naoorlogse Rotterdam, waar haar strenge vader de scepter zwaait over het gezin. Ze gaat Economie studeren en solliciteert uiteindelijk bij de Kamer van Koophandel, waar ze zich als bestuurslid tussen de seksistische haantjes uitstekend staande houdt. Vervolgens gaat ze voor de VVD de Tweede Kamer in. Inmiddels is ze getrouwd met Wouter Jan, officier bij de Koninklijke Marine. Samen krijgen ze een zoon, Yvo.

Neelie Kroes heeft de reputatie van een vrouw die in een bolwerk van argwanende mannen opklimt naar de top, en daar zonder scrupules huis en haard, man en kind, vriend en vijand voor aan de kant zet. Maar is dat beeld zo eenduidig?

Nou, na het zien van deze voorstelling lijkt dat aardig te kloppen. Neelie! toont inderdaad vooral het beeld van een hardwerkende vrouw die alles opzij zet voor haar carrière. Dat maakt het soms moeilijk sympathiseren. Aan Carine Crutzen ligt dat niet, die speelt Kroes weliswaar rechtlijnig en bikkelhard, maar met soms ook met een mooie zweem van pijn: een trillend ooglid of een verstarde glimlach. Daarin brengt ze de nuance die de tekst en de (soms te) vlotte regie van Julia Bless soms ontbeert.

Toch krijgt ze vaak net niet de kans om als Kroes haar innerlijke tweestrijd invoelbaar te maken – de pijn die haar personage bijvoorbeeld voelt als haar zoon de oppas ‘moeder’ noemt lijkt eerder rationeel dan oprecht, de scène laat haar te weinig ruimte dat uit te spelen.

De voorstelling lijkt nog niet helemaal de juiste balans te hebben gevonden tussen meer biografische, documentair ingezette scènes en intieme momenten in de privésfeer. Over die laatste is ook aanzienlijk minder bekend, de wapenfeiten van haar carrière liggen meer voorhanden.

Kroes verlaat Wouter Jan en neemt ontslag als minister. Ze gaat als president bij Nyenrode aan de slag en hertrouwt met oud PvdA-burgemeester Bram Peper – samen vormen ze een ‘paars huwelijk’, dat al behoorlijk snel is uitgeblust. Ondertussen zet Pim Fortuyn zijn aanval in – treffend gespeeld door Thomas de Bres, die ook de gluiperige Fokker-topman Frans Swarttouw speelt, met wie Kroes een affaire heeft. Friends with benefits. Hij krijgt uiteindelijk keelkanker: hun laatste ontmoeting levert een mooie scène op van twee strijdlustige mensen die zich even geconfronteerd zien met de machteloosheid van het leven: hoe rijk of succesvol je ook bent, je kan niet alles sturen.

‘Of de rol van Neelie zwaar is? Voor mij niet’, zegt Kroes aan het begin. Maar juist het spannende conflict van een vrouw die haar hele leven een rol speelt, zich daar bewust van is, maar vervolgens niet van de tol die dat opeist, komt te weinig uit de verf.

Foto: Claudia Kamergorodksi