Voor buitenaardse wezen zouden de bomen van planeet Aarde er weleens ‘blauw’ kunnen uitzien, zoals de titel van de nieuwe voorstelling Most Trees Are Blue van TG Tiefschnee suggereert. TG Tiefschnee is een Utrechts theaterinitiatief, opgericht in 2015 door regisseur Merel van Huisstede en schrijver Rinske Bouwman. Hun werk gaat ‘over raslosers die op de rand van de samenleving staan en tragikomische plannen hebben om hun leven een andere wending te geven’. In Most Trees… landen twee buitenaardse wezen, aliens, op aarde om hier een Bed&Breakfast te beginnen. Wanneer ze uit hun ruimtevaartuig stappen, een abstracte vorm bestaande uit witte buizen, rollen ze zelf alvast maar een vloermat uit met de tekst ‘Welkom’.

Maar zijn ze welkom? Het begin van de voorstelling heeft inderdaad tragikomische effecten. De beide spelers, Sijmen de Jong en Jörgen Scholtens – de eerste heet Aad en de ander Walter, althans zo noemen ze zich gemakshalve – zetten voorzichtig hun eerste schreden op het groene gras. Ze zijn geland bij een boom, waarop zonlicht valt. Ze plaatsen tuimeubilair uit, beginnen te klussen. Afgezien van de opzichtige kostumering met vloekende kleuren is er eigenlijk helemaal niets vreemds aan deze gasten van buitenaf. Op hun planeet van afkomst hebben ze een Handboek voor een Ruimtewezen laten samenstellen, een soort Van Dale als eerste hulp bij ongelukken. Het belangrijkste is om te weten wat een ‘gewoonte’ is, want de aardse mens die ze gaan ontmoeten is een gewoontedier. Ondertussen ontbrandt er een meningenstrijd en vooral emotionele twist tussen de beide spelers, die gaandeweg vermoeiend wordt.

Op een achtergrondscherm, fragmentarisch geprojecteerd in de spaceshuttle, zien we beelden uit het kantoor van de Verenigde Naties. Hier spoort men buitenaards leven op. Regisseur Merel van Huisstede en toneelschrijver Rinske Bouwman hebben een nogal hybride voorstelling gecreëerd. De ruzie tussen het tweetal over hoe zich te gedragen in een onbekende wereld neemt steeds meer de overhand. Nu eens verwijt Walter de rationalist zijn partner in crime geen raad te weten met zijn opdracht, dan weer zoekt Aad degene het conflict met Walter omdat hij óók hun missie versjteert: die missie bestaat uit een ontmoeting met de gewone mens die gebruik wil maken van hun diensten als B&B. Vlak tegen het slot komt een bevestiging binnen: een gast heeft zich gemeld, en dan volgt het nogal onverhoedse einde. Een confrontatie tussen aards en buitenaards blijft uit.

Na afloop van de première woensdagavond in Theater Kikker in Utrecht vond een kort nagesprek plaats met een medewerker van de IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst). Hij zei de problematiek nauwelijks te herkennen, waardoor eigenlijk de bodem wegviel onder zowel voorstelling als nagesprek. De observatie is terecht. Most Trees Are Blue heeft nauwelijks een strakke, dramaturgische kern. Hoewel tal van scènes zeker humoristisch zijn, schiet het voorbij aan het dilemma tussen vreemd en vertrouwd, tussen de tragiek van het vreemdeling zijn en de ongastvrijheid van het land van aankomst. De voorstelling blijft te veel steken in het gekissebis tussen de twee personages, bovendien zijn taal en dialoogkunst niet bepaald heel bijzonder. Er zijn echt betere voorstellingen gemaakt over het onderwerp van asielzoekers, vreemdelingen, mensen die een inburgeringscursus moeten volgen, het beleid van de regering ten opzichte van asielzoekers, de rol van de IND. Het cruciale punt is dat Most Trees… over luxeproblemen van twee personages gaat die iets hoogmoedigs willen doen, maar volkomen niet weten in welke richting ze het moeten zoeken. Daarom ook ligt Aad het liefst in de zon in zijn tuinstoel. Losers zijn het tweetal beslist niet; tragikomisch weer wel. Maar het is te weinig een voorstelling met zoveel zogenaamde ambitie te dragen.

Foto: Elianne van Huisstede